فرهنگ رسانه

فصلنامه تحلیلی و پژوهشی ارتباطات اجتماعی

فرهنگ رسانه

فصلنامه تحلیلی و پژوهشی ارتباطات اجتماعی

سنجش افکار شهروندان توسط روابط عمومی ها، راهنمای مدیران شهری

 قسمت اول

 

بی شک مجموع خواسته های مردم از نهادهایی نظیر شهرداری ، بیش از سایر دستگاه ها و سازمانهای خدماتی عمومی است ، کلیه کسانی که محل زندگی خود را ( در شهر) انتخاب کرده اند تقریباً در تمامی ایام زندگی خود به نحوی از انحا ، نیاز به خدمات شهرداری دارند . برای رفتن به محل کار خود از شبکه حمل و نقل عمومی استفاده می کنند که متولی آن شهرداری است .

مسیر عبورشان توسط شهرداری ساخته و نگهداری میشود ، برای تفرج و بهره گیری از طبیعت به بوستانهایی می روند که بـاز هم توسط شهرداری ساخته شده است . فــضولات خانگی و زباله هایشان را بــدست شــهرداری می سپارند که او آنها را از محیط زیستشان خارج نماید ، در خانه هایی زندگی می کنند که برای احداث آنها از شهرداری مجوز گرفته اند و زمانی که برخی از آنان به رحمت ایزدی می پیوندند این شهرداری است که آرامگاه ابدی آنها را فراهم می آورد . دراین شرایط است که شهرداری را در رأس توجهات مردم و شهروندان قرار داده و بیشترین مراجعه را برای آن ایجاد کرده و شاید افکار عمومی بیشترین نظارت و دقت را بر روی عملکرد آن دارد و دائماً همان افکار عمومی بر روی نحوه کردار و عملکرد شهرداری در حال قضاوت است ، قضاوتی که مشروعیت نظام مدیریتی یک نهاد را رقم می زند . بدین لحاظ آنچه که در ذهن شهروندان می گذرد و نوع نگرش آن بر روی کـــارکرد شهرداری ، مسلماً گرانقدرترین و مهمترین اطلاعاتی است که مدیران برنامه ریز شهرداری برای اصلاح امور و حفظ مشروعیت خود بدان نیاز دارند . آنها می توانند برآن اساس انحراف معیار خدمات را تعیین و میزان موفقیت خود را بسنجند .

معمولاً یکی از وظایف نظام ارتباطی هر دستگاهی ، دستیابی و پردازش این اطلاعـــات است و روش های مختلفی را بدین منظور پیش پای خود دارد که معمول ترین آن ، انجام طـــرح های سنجش افکار است . آنها می توانند به استناد نتایج این تحقیقات ، طبق انتظارات مخاطبان را تعریف و در راستای دستیابی به رضایتمندی بیشتر و افزایش مشارکت پذیری خدمات گیرندگان خدمات خود را سازماندهی دائمی نمایند . در این میان و در شرایطی که مجموعه خدمات گیرندگان دارای کمیتی بسیار زیاد و در تنوع های مختلفی باشد ، یکی از بهترین و سریعترین روش های افکار سنجی، بهره گیری از نقطه نظرات شهروندان فعال است.

بطور کلی برای شهرداری 2 گروه مخاطب عمومی وجود دارد ، یک دسته آنانی هستند که بنا به دلایلی خاص نظیر نیاز به اخذ نوعی از مجوز و یا احساس مسئولیت مدنی بیشتر نسبت به سایر شــهرونــدان ، خود آغــازگر برقراری تماس با شهرداری هستند . این گروه را که شهروندان فــعال می دانند ، با مراجعه به شهرداری درخواست یا انتقادات و پیشنهادات خود را ارائه می کنند ، جدای از آنانی که مجوزهای شهرداری دارند ، بقیه کسانی هستند که نسبت به محیط پیرامونی زیست خود احساس مسئولیت داشته ومعمولاً مشکلاتی را مشاهده می کنند که در دید شهروندان ویا حساسیتی در برابرش نشان نداده اند . نقطه نظرات این گروه از اهمیت بالائی در شناسائی مسائل پیش پادی شهرداری برخودار است .

لیکن بعلت حداقل بودن تعداد شهروندان فعال در شهری همانند تهران ، این نظرات نمی تواند مبین اظهار نظر کل شهروندان باشد ، اما قادر است همانند قطب نما بهترین و سریعترین جهت را در رفع مشکلات فوری مردم و شهر ، پیش پای مدیران برنامه ریز و اجرائی نظام شهرداری قرار دهد .

گروه دوم مخاطبان عمومی شهرداری ، کسانی هستند که علی رغم نیاز به خدمات شهرداری بعلت عدم آگاهی به حقوق خود و یا عدم اعتماد به نظام ارتباطی شهرداری و یا عدم احساس مسئولیت مدنی ، حالتی ختثی در برابر تغییرات محیط زندگی خود دارند. اما، نظر آنها بی تردید در شکل گیری نوع قضاوت افکار عمومی بسیار مهم وتاثیر گذارست

ادامه دارد... .

احمد پاکزاد

این مقاله در روزنامه سیاست روز و در سال 1383 منتشر شده است

 

روابط عمومی نوین (قسمت اول)

نویسنده: میکائیل اسکندری

خبرگزاری فارس: بهره‌وری از تکنولوژیی که ما را تحت‌الشعاع قرار داده است نیازمند دانایی است.روابط عمومی‌ها نیز در این‌ گردونه به تکنولوژی ارتباطات و اطلاع‌رسانی به‌شدت نیامند شده‌اند. به‌طوری‌که بخش عمده فعالیت این واحد بدون بهره‌گیری از این اطلاعات میسر نیست. هدف از این نوشته آشنایی با مبانی و کلیات بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن در روابط عمومی است.

اشاره

تکنولوژی به‌شدت و با حجم فراوانی زندگی و محیط کار ما را تحت تأثیر قرار داده است و بشر بدون تکنولوژی دیگر کاری از دستش ساخته نیست و به مقصد رسیدن تکنولوژی امروزه کاری غیرممکن به‌نظر می‌رسد. بهره‌وری از تکنولوژیی که ما را تحت‌الشعاع قرار داده است نیازمند دانایی است. دانایی سبب می‌شود تا خطرات تکنولوژی و نیازهای ما مرتفع شود. روابط عمومی‌ها نیز در این‌ گردونه به تکنولوژی ارتباطات و اطلاع‌رسانی به‌شدت نیامند شده‌اند. به‌طوری‌که بخش عمده فعالیت این واحد بدون بهره‌گیری از این اطلاعات میسر نیست. هدف از این نوشته آشنایی با مبانی و کلیات بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن در روابط عمومی است.


جریان بین‌المللی اطلاعات

1- اطلاعات و اطلاع‌رسانی

قرن بیستم قرن ارتباطات بوده و قرن بیست‌ویکم عصر اطلاعات است. پس ما در پایان قرن ارتباطات و آستانه عصر اطلاعات قرار گرفته‌ایم و شناخت شبکه‌‌های اطلاعاتی، ‌ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و جمع‌آوری اطلاعات ضروری است.

کشورهای جهان اول به‌دلیل داشتن، 1- نیروی متخصص و آموزش‌دیده 2- تکنولوژی اطلاع‌رسانی، جریان یکسویه اطلاعات را ایجاد کرده‌اند. به‌طوری‌که اخبار از رسانه‌‌های این کشورها (کشورهای غربی عمدتاً) به‌ کشورهای جهان سومی (جهان دومی) ارسال می‌شود حتی اخبار جهان سوم ابتدا تهیه و دوباره به خودشان برگردانده می‌شود.

بدون شک جریان یکسویه اطلاعات نتیجه جریان آزاد اطلاعات است که کشورهای مسلح به تکنولوژی اطلاعات را بر کشورهای فقیر مسلط می‌کند و با گسترش تکنولوژی اطلاعات است که جهان درحال قطع ارتباطات مستقیم است. با نگاهی به تاریخ روابط عمومی می‌توان چنین برداشت کرد که روابط عمومی در جریان تاریخی خود سه مرحله اساسی را در شرح وظایف خود طی کرده است. ابتدا وظایفی سیاسی (ارشادی) داشت سپس عمده امور و تأکید بر بعد اقتصادی (تبلیغ) انجام گرفت و درحال حاضر از زاویه اجتماعی (اطلاع‌رسانی) انجام وظیفه می‌کند.

دست‌اندکار روابط عمومی باید عمده‌ترین ویژگی‌های اطلاعات را به‌شرح زیر بداند:

1- اطلاعات ضروری و بااهمیت باشد.
2- تازه و جدید و سازمان‌یافته باشد.
3- با منافع، سلایق و مسائل مخاطبان مرتبط باشد و یا حداقل تضاد را داشته باشد.
4- با دقت تنظیم شود و واضح و روشن باشد.

همچنین اطلاع رسانی باید ویژگی‌هایی داشته‌ باشد:

1- صاحب تعصب و علایق خاص نباشد.
2- پیشینه و وجهه موردقبول داشته باشد.
3- با موضوع پیام آشنایی داشته باشد.
4- باید متوجه همه مخاطبان باشد.

عناصر اطلاع‌رسانی نیز در نگاهی کلی همان عناصر خبری (که، کی، کجا، چه، چرا، چگونه) است،‌اما تأکید بیشتر بر چه کسی؟ (پیام‌رسان)، چه می‌گوید؟ (پیام)، به چه کسی؟ (پیام‌گیر)، از چه راهی؟ (رسانه یا کانال)، با چه تأثیری؟ (عکس‌العمل) استوار شده است.

با آغاز عصر اطلاعات روابط عمومی مسئولیت‌هایی را در این‌باره به‌ دوش می‌کشد که تعدادی را به‌شرح زیر می‌توان عنوان کرد:

1- آگاه بودن از افکار عمومی و افکار مخاطبان

2- شفاف‌سازی ارتباطی با تأکید بر اطلاع‌رسانی

3- جلب مشارکت و نظرخواهی در تصمیم‌گیری‌ها

4- دوسویه کردن ارتباطات

5- پاسخگو کردن دستگاه

6- بسته‌بندی پیام متناسب با مخاطبان و موضوعات

7- چندرسانه‌ای عمل کردن

8- ضبط و ثبت اطلاعات

و...

باید نظم اطلاعاتی ایجاد کرد تا عمده‌ترین ضرورت‌های اطلاعات بررسی و با اولویت تهیه و تولید شود.

2- رابطه ارتباطات و اطلاعات

بین ارتباطات و اطلاعات رابطه جزء و کل وجود دارد. هر اطلاعی ارتباط نیست، ‌اما هر ارتباطی اطلاع است و طی آن اطلاعاتی رد و بدل می‌شود. پس برای برقراری ارتباط باید اطلاعات داشته باشد. بدون اطلاعات ارتباط برقرار نمی‌شود و با اطلاعات ناقص و مجهول ارتباطات ناقص و مجهول و کور برقرار می‌شود و اطلاعات ناقص به ابهامات، شایعات و هیجانات می‌انجامد.

3- گردش اطلاعات در فضاهای مستبد و آزادیخواه

کدام راه را می‌پسندیدیم جریان اطلاعات فقط از سوی ما انجام شود یا اینکه مخاطبان راهبری ما را به‌عهده بگیرند. اندیشمندان ارتباطات معتقدند با اطلاع‌رسانی صرف که در واقع گرایش به تبلیغ تجاری نیز دارد مُدپرستی و گرایش به سطحی‌نگری در جامعه توسعه می‌یابد، اما اگر در جامعه‌ای جریان دوسویه اطلاعات در حال انجام باشد و بخصوص وقتی جریان اطلاعات را خواسته‌‌های مخاطبان رهبری می‌کنند، بیگانگی عمیقی بین مخاطب و پیام‌رسان ایجاد می‌شود.

4- مدل‌های جریان بین‌المللی اطلاعات

الف: مدل مرکز ـ پیرامونی

در این مدل جهان به دو بخش مرکز و پیرامون تقسیم می‌شود که در مرکز جوامع حاکم و در پیرامون جوامع وابسته اطلاعاتی به مرکز قرار می‌‌گیرند. (این مدل را یوهان گالتونگ مطرح کرده است)

جوامع مرکز اطلاعات را به‌صورت بمباران اطلاعاتی بر جوامع پیرامون می‌ریزند و جریان اطلاعات عمودی است.

ب: مدل شمال ـ‌جنوب

در این مدل نیز جریان خبر، یک جریان عمودی است و سیر گردش اخبار و اطلاعات از شمال (کشورهای صنعتی) به جنوب (کشورهای رو به توسعه و فقیر) جاری است. در این مدل جریان اطلاعات بین کشورهای شمال قوی است، اما بین کشورهای جنوب ضعیف برقرار است و جریان اطلاعات از شمال به جنوب نیز عمودی است.

ج: مدل مثلثی

در این مدل در حقیقت شمال به دو بخش شرق و غرب تقسیم می‌شود و درعین حال جنوب در یک چهارچوب قرار می‌گیرد. در این مثلث که توسط دو پژوهشگر به‌نام «جرج گوینر» و «جرج مروانی» طرح شد، در واقع شرق و غرب همان کشورهای شمال هستند که کشورهای جنوب را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

روابط عمومی؛ سیستم اطلاع‌مدار

1- دنیای ارتباطات سرشار از زندگی است و بشر در گردونه ارتباطات به‌دنبال معنای مطلوب زندگی است. دنیایی را که ما در آن زندگی می‌کنیم، دنیای ارتباطات نامیده‌اند. دنیای ارتباطات به این معناست که:

1- امور زندگی مردم در ارتباط بیشتری با همدیگر قرار گرفته است.

2- ابزار ارتباطی زیرساخت دیگر تکنولوژی‌ها و توسعه‌‌هاست.

3- امکانات ارتباطی، ‌سهولت بیشتری را برای برقراری ارتباط انسان‌ها مهیا کرده است.

اکنون بشر به دنیای دانایی گام نهاده و آگاهی (سرآغاز آزادی و رهایی) است. قدرت و قابلیت‌های شگرفت انسان عصر حاضر در جهان پرتحول و سراسر رمز و رازی که در آن زندگی می‌کنیم مرهون دستیابی به پیشرفته‌ترین و تازه‌‌ترین آگاهی‌هاست و تلاش بی‌وقفه و گسترده برای کسب دانش‌ها و آگاهی‌های بیشتر و مفیدتر،‌ دوره کنونی را به عصر (انفجار اطلاعات) تبدیل کرده است.

اینکه اظهار می‌شود 85% از دانشمندان و محققان تمامی اعصار در عصر حاضر زندگی می‌کنند نشانه گسترش شتابان حجم اطلاعات است و از پیامدهای آن انفجار علوم و دانش‌هاست، به‌طوری‌که 90 درصد از تمامی دانش و اطلاعات طول تاریخ بشر در عصر ما تولید شده است.

انفجار اطلاعات، ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با شیوه پیچیده کار و زندگی بشر عصر حاضر دراد. بهره‌برداری وسیع و با کیفیت بالا از طبیعت و امکانات مادی، مستلزم استفاده از ابزار،‌ تجهیزات و روش‌های علمی و مدرن است که جز با یاری جستن از دانش و اطلاعات بیشتر و تازه‌تر فراهم نخواهد شد. با چنین تغییراتی در دنیای کنونی به یقین ما ملزم خواهیم شد که آخرین پدیده‌‌های علمی و اطلاعاتی را برای پیشبرد اهداف روابط عمومی در اختیار بگیریم زیرا به‌نظر می‌رسد که تکنولوژی اطلاعات،‌ زیرساخت‌های بسیاری از تکنولوژی‌های دیگر را برای تغییرات نهایی مهیا می‌نماید.

قرن بیستم را به‌دنبال اهمیت یافتن تکنولوژی‌های ارتباطی و تأثیرات شگرف رسانه‌‌ها (قرن ارتباطات) نامیدند. دهکده جهانی قرن بیستم در قرن بیست‌ویکم به دهکده اطلاعاتی مبدل شده و اهمیت اطلاعات هر روز افزون‌تر و بر ارزش آن به‌عنوان ثروت و قدرت افزوده‌تر خواهد شد.

در پایان قرن ارتباطات و آغاز عصر اطلاعات ایستاده‌ایم و شبکه‌‌های اطلاع‌رسانی هر روز بر افکار عمومی تأثیرات پی در پی و بی‌امان می‌گذارد و اطلاعات به‌صورت روزافزون بر سراسر جهان گسترش یافته است و اهمیت و ضرورت امواج اطلاعات هر روز بیشتر احساس می‌شود. پس باید فهمیم که در برقراری ارتباط بدون اطلاعات، ‌انسانی کور بیش نیستیم و ارتباطی وقتی ناقص است که اطلاعات ناقص باشد.

ضرورت اطلاعات در دنیای امروز به ما کمک می‌کند که روابط عمومی نوین را یک روابط عمومی اطلاع‌مدار برآورده سازیم. آنچه تاکنون از روابط عمومی برشمرده‌ایم نمایش روابط عمومی ابتدایی یا مسائل ابتدایی روابط عمومی بوده است. اما در دنیایی که همه چیز آن به‌سرعت کهنه می‌شود و با اطلاعات تازه‌تر همه چیز هر لحظه نو می‌شود روابط عمومی باید از عملکرد و شکل اولیه و سنتی خارج شده و ضرورت‌های زمانه‌ای را که در آن زندگی می‌کند درک کند.

روابط عمومی در عصر اطلاعات موظف به همگونی و همسانی با فرآیند اطلاعات در جهت نو شدن قرار خواهد گرفت. اطلاعات در روابط عمومی برای برقراری ارتباط است و هرگاه که اطلاعات ناقص باشد،‌ ارتباطات ناقص است و هرگاه اطلاعات مجهول باشد، ارتباطات نیز مجهول خواهد بود. روابط عمومی اطلاع‌مدار عبارت است از روابط عمومی: الف‌ـ اطلاع‌یاب ب‌ـ اطلاع‌شناس ج‌ـ اطلاع‌رسان

2- اطلاع‌یابی (تهیه و تولید)

روابط عمومی اطلاع‌مدار در مرحله اول اطلاع‌یاب است، یعنی باید در راستای تهیه و تولید اطلاعات کوشش و جدیت کند. در مرحله اطلاع‌یابی، ایجاد زیرساخت فن‌آوری و در اختیار گرفتن ابزار کوچک و بزرگ ارتباطی (تلفن، تلکس، ‌رایانه، دوربین عکاسی و تصویربرداری،‌ دستگاه کپی و... ) کمک شایانی به اطلاع‌یابی می‌کند. از سوی دیگر، باید نیروهای متخصص را در اختیار گرفت و همچنین به آموزش ضمن خدمت همکاران باتجربه همت گماشت. باید روش‌های گردآوری اطلاعات و ایجاد نظام تولید اطلاعات را یافت و از آن بهره گرفت.

با ایجاد و گسترش زیرساخت‌های ارتباطی (صنعت و فن‌آوری اطلاع رسانی)، ایجاد شبکه‌‌های اطلاعاتی و جذب نیروهای متخصص و یا آموزش نیروهای موجود (نقش،‌ ضرورت و جایگاه و ساماندهی سایت‌های اطلاع‌رسانی) این امکان ایجاد می‌شود که سیستمی اطلاع‌شناس پدید آوریم.

روش‌های گردآوری اطلاعات، روش‌ها و چگونگی مبادله اطلاعات، مدیریت اطلاعات، ایجاد نظام تولید و توزیع اطلاعات، سازماندهی اطلاعات و ایجاد شبکه اطلاع‌رسانی از ضرورت‌هایی است که هریک از کارشناسان روابط عمومی باید به آنها آگاهی یابند و به‌همین منظور باید اذعان شود اگرچه درست است که اطلاعات فوق‌العاده تأثیرگذار است، اما اطلاع‌رسانی کاری مهم و پیچیده است و میزان موفقیت در آن به شناخت‌شناسی (تفکیک و اولویت‌بندی) در حوزه اطلاعات بستگی دارد.

در مرحله اطلاع‌یابی،‌ قسمتی از اطلاعات تهیه می‌شود و قسمتی از اطلاعات تولید می‌گردد. تقریباً تهیه اطلاعات در اکثر مواقع از منابع بیرون سازمان انجام می‌گیرد و تولید اطلاعات بیشتر در داخل سازمان صورت می‌پذیرد.

ما اطلاعات را جستجو می‌کنیم برای اینکه یا پاسخی را باید بدهیم و یا اینکه باید پرسشی را ایجاد کنیم یا آگاهی بدهیم. پس برای این منظور جمع‌آوری انتقادات، پیشنهادها و نظرات ضروری به‌نظر می‌رسد. اطلاع از اتفاقاتی که می‌افتد ضروری است، چون اطلاعات ضرورت اساسی روابط عمومی است و بدون اطلاعات هنر برقراری ارتباط عقیم است.

جمع‌آوری اطلاعات 1- مقدمه‌چینی برای انجام امور دیگر و 2- مهیا کردن مقدمات همه کارهاست و برای 1- تصمیم‌گیری 2- برنامه‌ریزی و 3- امکان برقراری ارتباط صحیح، نیازمند آخرین اطلاعات هستیم. در مرحله اطلاع‌یابی باید از فن‌آوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی که ابزار نوین ارتباطات است بهره لازم را بگیریم، زیرا فن‌آوری‌های نوین ابزار مشارکت در جامعه مدنی است و معنای مطلوب اطلاعاتی کمک می‌کند که مشارکت در جامعه مدنی تحقق یابد. در جامعه مدنی گوناگونی ارتباطات مطرح است، اطلاعات گوناگون مبادله می‌شود و کار روابط عمومی ساده، اما حساس است.

در تولید پیام 1- شکل‌گیری پیام 2- منبع پیام، دارای اهمیت و قابل توجه است و اطلاع‌یاب در جستجوی چرایی و چه بودن است. اطلاع‌یاب به حرف‌های دیگران گوش می‌دهد تا شعار «گوش دادن به حرف‌های دیگران هنر روابط عمومی است» تحقق یابد.

وقتی اهمیت اطلاعات را یافتیم به توسعه اطلاعات و ارتباطات می‌پردازیم و برای دسترسی به اطلاعات تلاش می‌کنیم و وقتی ارتباط فقط با اطلاعات میسر است روابط عمومی عبارت است از:

- اطلاعاتی که به مردم داده می‌شود (آگاه ساختن)

- اطلاعاتی که از مردم گرفته می‌شود (آگاه شدن)

- اطلاعاتی که برای تغییر ذائقه‌‌ها و گرایش‌ها و رفتار و متقاعد ساختن بهره‌گیری می‌شود.

- اطلاعاتی که برای همبستگی، ایجاد همبستگی و ساختن نگرش به‌کار گرفته می‌شود.

به‌هرحال، روش‌های گوناگونی برای تولید و تهیه اطلاعات یعنی اطلاع‌یابی منظور می‌شود و می‌توان ایجاد کرد. اما بحث ما فقط توجه به اهمیت اساسی اطلاعات است، پس به‌طور خیلی خلاصه به سنجش افکار عمومی، بررسی انتقادات و اطلاعات درون‌سازمانی اشاره می‌شود.

الف ـ سنجش افکار عمومی

«مهم‌ترین شیوه اطلاع‌یابی از افکار عمومی، ‌سنجش افکار عمومی است. در یک روابط عمومی کارآمد این اقدام از اهمیت بسیاری برخوردار است و بخش مستقلی برای آن منظور می‌شود. همچنین اجرای «نظام پیشنهادها» برای آگاهی از دیدگاه‌‌های اصلاحی کارکنان و قشرهای مختلف مردم به‌جای شیوه سنتی و ناکارآمد جمع‌آوری پیشنهادها از طریق صندوق‌های نصب شده و ساختمان‌ها، ‌تحلیل محتوای مطبوعات و تحلیل تماس‌ها و مکاتبات مردمی، روش دیگر اطلاع‌یابی از افکار عمومی داخل و بیرون از سازمان است.»

ب ـ بررسی انتقادها

«روابط عمومی در ابعاد مختلف و با شیوه‌‌های گوناگون،‌ با نقد و نقادی سر و کار دارد که عمدتاً می‌توان آنها را به‌شرح زیر دسته‌بندی کرد:

1- مردم و مخاطبان بیرونی از سیاست‌ها و عملکردهای مؤسسه انتقاد می‌کنند.

2-مردم و مخاطبان بیرونی از روابط عمومی مؤسسه انتقاد می‌کنند.

3-کارکنان درون مؤسسه از مدیران، سیاست‌ها و عملکرد و شیوه‌‌های اجرایی انتقاد می‌کنند.

4-روابط عمومی ناقل نقدها و تنظیم‌کننده آنها و پاسخگوی همه انتقادات از هرسوی است.»

ج ـ اطلاعات درونی سازمان

«اعضای سازمان مخاطبان مهمی برای تلاش‌های درون‌سازمانی روابط عمومی هستند. اطلاعات گردآوری شده از طریق تلاش‌های درون‌سازمانی روابط عمومی، مسئولان سازمان را قادر می‌سازد تا با اشاعه واکنش‌پذیری فزاینده سازمانی به‌وضوح حالت معمول سازمان را از نقطه‌نظر عضویت سازمانی ببینند.»

3- اطلاع‌شناسی (تنظیم و تدوین)

روابط عمومی اطلاع‌مدار درمرحله دوم به تنظیم و تدوین اطلاعات می‌پردازد. ساماندهی و سازماندهی و تفکیک و اولویت‌بندی اطلاعات در این مرحله که نیروی کارشناسی و متخصص به کمک ما خواهد رسید ـ دارای اهمیت است.

باید دارای فن‌آوری، سیستم و جهت اطلاع‌رسانی باشیم واطلاعات را که مهم‌ترین و کامل‌ترین و ضروری‌ترین ابزار تصمیم‌گیری برنامه‌ریزی است، کنترل کنیم.

در این مرحله باید میزان کشش اطلاعاتی و جذب اطلاعاتی جامعه را شناسایی کنیم و برای بهینه کردن امور تصمیم‌گیری،‌ برنامه‌ریزی و کنترل اطلاعات را انجام دهیم و در حقیقت معنای اطلاعات در دنیای امروز این است که «اطلاعات، مهم‌ترین و ضروری‌ترین ابزار تصمیم‌گیری برنامه‌ریزی و کنترل است.»

اطلاع‌شناسی بازیافت اطلاعات است و برای اطلاع‌شناسی باید دارای نظام اطلاعاتی بود. نظام اطلاعاتی عبارت است از:

- تجزیه و تحلیل اطلاعات

- تعیین اهداف اطلاعاتی

- تعیین روش انسجام اطلاعات

- تعیین اولویت اطلاعات

در مرحله اطلاع‌شناسی چگونگی پیام مطرح است. تنظیم فن‌آوری‌های مناسب، توجه به آموزش‌های فنی و بررسی نیازهای مربوط به ایجاد زیربنای ارتباطی منسجم می‌تواند در این چگونگی نقش داشته باشد. برای این‌ منظور به‌خصوص باید فن‌آوری اطلاعات را شناخت. اما «بی‌تردید جوامعی که به فن‌آوری اطلاعات صرفاً‌ به‌عنوان متغیرهای اقتصادی و اهرم‌های سیاسی نگاه نمی‌کنند بهتر می‌توانند دامنه وسیع احتمالات برای تغییر اجتماعی از طریق فن‌آوری اطلاعات را درک کنند.»

شبکه‌‌های اطلاعاتی آن‌قدر اهمیت یافته‌اند که اینترنت را میان‌بری به جهان اول از جهان سوم نامیده‌اند. در چنین دنیایی هیچ سیستمی نمی‌تواند بدون اطلاعات و به‌خصوص شبکه‌‌های اطلاعاتی، مسیر مطلوب خود را طی کند و به هدف برسد. مقاله‌ای اهمیت این موضوع را چنین بیان کرده است که:

«یکی از مسائلی که روابط عمومی‌ها با آن روبه‌رو هستند و در نحوه فعالیت مطبوعات نیز اثر می‌گذارد، نداشتن بانک اطلاعات است. بدیهی است که برای تهیه یک خبر، گزارش و نوشتن یک مقاله و انجام دادن مصاحبه به اطلاعات نیاز است. بانک اطلاعات در دنیای امروز یکی از نیازهای مردم روابط عمومی است. روابط عمومی‌ها به‌علت اینکه فاقد بانک اطلاعات هستند قادر به ارائه اطلاعات دقیق به روزنامه‌نگاران نیستند.

برای شناخت آسان و تنظیم آسان اطلاعات بدون شک به شبکه نیازمندیم، اما برای ایجاد شبکه مراحلی را به این شرح باید طی کرد:

- گردآوری همه اشکال و انواع اطلاعات مکتوب، اعم از کتاب و سند و مقاله و گزارش و غیره

- به‌دقت خواندن و تجزیه و تحلیل مححتوای نوشته‌‌ها در حوزه موردنظر

- ترجمه محتوای اطلاعاتی آنها به زبان‌های استاندارد‌شده اطلاعاتی

- تشکیل بانک‌های اطلاعاتی و پایگاه داده‌ای تخصصی مجهز و ماشینی

- ایجاد ارتباط میان بانک‌های اطلاعاتی و پایگاه‌‌های تخصصی به‌منظور ایجاد شبکه و داد و ستد اطلاعاتی و انتقال اطلاعات به نقاط دلخواه.

باید شبکه‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی را ایجاد کنیم، اما نباید سیستم مدرن ارتباطی با شبکه‌‌های سنتی ارتباطی و نظام‌های ارزشی و فرهنگی مردم در تعارض باشد.

اطلاع‌رسانی (توزیع و تبیین)

روابط عمومی اطلاع‌مدار در مرحله سوم به توزیع و تبیین اطلاعات می‌پردازد. سرعت اطلاع‌رسانی، سهولت اطلاع‌رسانی، کیفیت اطلاع‌رسانی، ارزش و حجم دسترسی به اطلاعات هر روز بیشتر میزان ارزش اطلاعات را تعیین می‌کند.

امکان تبادل اطلاعات، امکانات تبادل اطلاعات و امکان رشد امکانات تبادل اطلاعات دارای اهمیت و قابل توجه است به‌طوری که ممکن است ما مرحله‌‌های اطلاع‌یابی و اطلاع‌شناسی را به‌نحو شایسته‌ای بگذرانیم، اما امکان برقراری ارتباط میسر نباشد.‌ در چنین مرحله‌ای است که رأس سازمان می‌تواند بهترین کمک برای برقراری ارتباط و امکان برقراری ارتباط باشد و اگر امکان برقراری ارتباط میسر باشد، ‌باید امکانات برای این امکان مهیا باشد و هر روز باید امکانات و فن‌آوری اطلاع‌رسانی به ابزار روز مهیا شود تا روابط عمومی اطلاع‌مدار از افکار عمومی عقب نیفتاده باشد.

در توزیع پیام مسائل عدیده‌ای مطرح است؛ این‌که کارآترین روش انتقال کدام است؟ اینکه کی و کجا باید اطلاع‌رسانی انجام شود و بسیاری از پرسش‌های دیگر که باید قبل از ارسال پیام پاسخ داده شود.

اگر بخواهیم مشخصات روح واحد سیاست سیستم‌های اطلاع‌رسانی را برشماریم این‌گونه بیان خواهیم کرد:

- روشن دیدن اهداف و تعریف و تعیین کردن دقیق اهداف

-توجه به همه امکانات بالقوه در حد ممکن

- فراخ کردن روحیه بحث واظهارنظر و گفتگو

- ایجاد مشارکت صاحبنظران، مسئولان و متخصصان

- بازتاب مجدد اطلاعات ارسالی

- تقویت مشارکت و اجازه مشارکت به دیگران

« هر نظام اطلاعاتی که دانش و اطلاعات را در میان مردم توزیع می‌کند باید سه نیاز اساسی را برآورده سازد: نخست آنکه باید بتواند به استفاده‌کننده بگوید اطلاعاتش را کجا بیابد، دوم آنکه باید بتواند هر آن‌که استفاده‌کننده تصمیم گرفت و خواست،‌اطلاعات را به او برساند و سوم آنکه باید بتواند در محدوده‌ای از زمان که استفاده‌کننده تعیین می‌کند، پاسخ بگوید.»

اطلاع‌رسانی کار حرفه‌ای روابط عمومی است، اما اطلاع‌رسانی معادل 1- افشاگری و 2- توجیه‌گری نیست،‌ بلکه در چنین سیستمی روابط عمومی یعنی توزیع اطلاعات برای هدایت رفتار انسانی و یعنی اطلاع‌رسانی کنیم تا رفتار جامعه و مردم را جهت و سوی دهیم.

برای ایجاد افکار عمومی سالم باید اطلاعات سالم توزیع کرد و موانع جریان اطلاعات را که عبارت از: 1- وابستگی شدید به سازمان 2- تحریف 3- تلقین سلطه‌گران است از میان برداشت و به عرضه منصفانه اطلاعات پرداخت. زیرا مردم به‌شدت در معرض اطلاعات و اطلاعیه‌‌های بی‌شماری مبهوت هستند.

اطلاع‌رسانی به توزیع یعنی نماد، و پیام و تبیین یعنی جریان اطلاعات توجه دارد. پس بررسی جریان اطلاعات باید محتوا، حجم، سمت و سوی اطلاعات را مشخص سازد و این به شناخت مسائل فرهنگی ویژه‌ای نیازمند است. برای این منظور درک ذهنی اطلاعات و جنبه‌‌های اشتراکی بین فرستنده و گیرنده یک امر اساسی است. همچنین باید به روش انتقال پیام به‌شکل هرم وارونه که آن را کارآترین روش انتقال پیام برشمرده‌اند توجه ویژه‌ای داشت. در چنین دنیایی «تنها با توجه به مرحله توزیع است که می‌تواند به کارکرد و به جنبه‌‌های آشکار و پنهان مخابره پیام پی برد.»

سرعت، کیفیت، ارزش، حجم و سهولت دسترسی به اطلاعات امروزه حرف اول را می‌زند، اما همه اینها وقتی که دانش شناخت ماهیت و کارکرد واقعی اطلاعات را داشته باشیم ارزنده است، پس روابط عمومی اطلاع‌رسان به پیام مخاطب و پیام برای مخاطب توجه می‌کند و شیوه‌‌های اطلاع‌دهی را می‌یابد. در تبادل اطلاعات: 1- امکان تبادل اطلاعات 2- امکانات تبادل اطلاعات 3- امکان رشد امکانات تبادل اطلاعات، ‌سنجیده و به تناسب آن روش اطلاع‌رسانی انتخاب می‌شود، اما «تا وقتی که یک سیتم بر کل فرآیند توزیع خود کنترل نداشته باشد پیام‌هایش بدون تأثیر خواهد ماند.»

جدا از آنچه بحث شد ذکر صحت اطلاع‌رسانی ضروری است؛ چراکه: «به‌طور کلی یکی از راه‌‌های جلب اعتماد مردم نسبت به روابط عمومی، ارائه اطلاعات و اخبار صحیح درون‌سازمانی است. در این زمینه باید گفت که نتیجه تحقیقات نشان داده است که حقیقت را نباید کتمان کرد. درستی و راستی یکی از بهترین روش‌های روابط عمومی در انتقال اخبار است؛ زیرا اگر خلاف این مسئله باشد،‌ هیچ‌کس در عصر بمباران اطلاعات به اخبار و رویدادهای دروغین ارائه‌شده از سوی روابط عمومی‌ها، وقعی نمی‌نهد. گفتنی است در این میان کارشناسان وسایل ارتباط‌جمعی و همین‌طور روزنامه‌نگاران خبرنگاران رسانه‌‌ها در معرض اخبار و رویدادهای ارائه‌شده از سوی روابط عمومی هستند و به‌ جز موارد نادر و انگشت‌شمار، اکثر آنان از بصیرت لازم در امور خبری برخوردار و به‌سادگی قادرند خبر نادرست را تشخیص دهند. آنان با مجراهای متعدد خبرسانی که در اختیار دارند، می‌توانند خبر «سره» را از «ناسره» جدا کنند، در عین حال مردم نیز از طریق ارتباطی که با رسانه‌‌ها دارند، اخبار دروغین را می‌توانند از سایر رویدادها تمیز دهند. بنابراین اگر یک روابط عمومی بخواهد از طریق نیرنگ و نادرستی و یا با سانسور اخبار، جایگاه خویش را در جامعه تثبیت کند، ‌نه‌تنها در شکل‌گیری افکار عمومی مثبت، تأثیرگذار نخواهد بود بلکه همچنان عقاید و افکار منفی را دامن خواهد زد.»

پس «اطلاع‌رسانی‌مداری» بر این مضمون استوار است که روابط عمومی در تهیه، تنظیم و توزیع اطلاعات (که همه فعالیت‌هایش را تحت‌ شعاع قرار می‌دهد) باید دارای فن‌آوری، سیستم و جهت اطلاع‌رسانی باشد.

روابط عمومی نوین (قسمت دوم)

نویسنده: میکائیل اسکندری

 

خبرگزاری فارس: بهره‌وری از تکنولوژیی که ما را تحت‌الشعاع قرار داده است نیازمند دانایی است.روابط عمومی‌ها نیز در این‌ گردونه به تکنولوژی ارتباطات و اطلاع‌رسانی به‌شدت نیامند شده‌اند. به‌طوری‌که بخش عمده فعالیت این واحد بدون بهره‌گیری از این اطلاعات میسر نیست. هدف از این نوشته آشنایی با مبانی و کلیات بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن در روابط عمومی است.

کاربردهای کامپیوتر

1- جادوی الکترونیک و انقلاب اطلاعات

سرعت در انتشار اطلاعات، پیامد و نتیجه خدمات‌گیری از الکترونیک است چیزی که انقلاب ارتباطات را کهنه نموده و موضوعی نو به نام انقلاب اطلاعات یا انقلاب اطلاع‌رسانی سریع را مطرح کرده است.

برای انقلاب جدید مانعی نیست زیرا جریان زلال اطلاعات با ممانعت نیز همچنان زلال است، اما بشر امروز تحول خطرناکی را پذیرفته است: انقلاب نور یا انفجار اطلاعات.

جادو الکترونیک: حرکت، تصویر و نور است و این به آن مفهوم است که رسانه‌ای به نام رایانه،‌ حرکت تلویزیون، ‌تصویر نشریات و جریان سرعت نور رادیویی را با هم و در یک زمان داراست. ذهنیت دنیا در حال تغییر است و دهکده جهانی امروزه به ذهنیت جهانی مبدل شده است و انقلاب ارتباطات به انقلاب اطلاعات،‌ یعنی چیزی که نتیجه تأثیرات شگرف رایانه به‌عنوان رسانه دنیای پست مدرن است. هر تکنولوژی جدیدی در حقیقت جنگ جدیدی، تفکر جدیدی و تجزیه و تحلیل جدیدی را ضروری و ممکن می‌سازد. با همین منطق، محیط الکترونیکی، فضای قدیمی رسانه‌ای را که انسان به آن خو گرفته است نامطبوع، غیرملموس، کهنه و بی‌ارزش جلوه‌گر خواهد ساخت و ما را درگیر مسائلی دیگر خواهد کرد.

اینترنت شبکه شبکه‌‌هاست. وقتی مجموعه‌ای از کامپیوترها با هم ارتباط برقرار می‌کنند شبکه ایجاد می‌شود و وقتی شبکه‌‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند اینترنت شکل می‌گیرد. بهتر است جهان آینده را جهان تأثیرات اینترنت بنامیم زیرا با همگانی شدن کامپیوتر، کارآترین بعد آن، بهره‌وری از اطلاعات شبکه‌‌ها خواهد بود. با این حال همه و همه کارها نیازمند کامپیوتر و شبکه است. شبکه جهانی اطلاع‌رسانی (اینترنت) مجموعه‌ای وسیع از اطلاعات اقتصادی، علمی، سیاسی،‌ فرهنگی و اجتماعی است از هرچه بخواهیم در این بازار موجود است و بهترین و آخرین آن، پس این بازار در دسترس، خود را بر موجودیت ما تحمیل خواهد کرد. پیامدهای اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و سیاسی اینترنت بسیاری از کشورهای درحال توسعه را به این فکر واداشته است که نسبت به این امر رسانه احساس خطر کنند و به آن بیشتر فکر کنند، نسبت به آن عکس‌العمل نشان دهند و یا اینکه جلوی آن بایستند، امام پیامدهای مثبت اینترنت چیزی است که نمی‌توان هرگز آن را نادیده گرفت.

2- اینترنت چیست؟

اینترنت (internet or international network) نامی است برای سیستمی گسترده و جهانی،‌ شامل مردم، کامپیوترها و بسیاری خطوس انتقال با سیم و بی‌سیم که اطلاعات دایماً بر روی آن جریان دارد.

ریشه‌‌های آن به پروژه‌ای به‌نام «آرپانت» (arpanet) در آژانش پروژه‌‌های تحقیقاتی پیشرفته وزارت دفاع آمریکا برمی‌گردد. ایده اصلی ساختن شبکه اطلاعاتی بین کامپیوترهای پایگاه‌‌های نظامی بود که قادر باشد ارتباط خود را طی حادثه هسته‌ای حفظ کند. پروژه در سال 1978 آغاز شد و به‌زودی به سمت سیستم کنونی توسعه یافت.

استفاده از اینترنت به‌ معنای این است که در محل کامپیوتر شخصی خود بنشینید و برای انجام کار یا منظوری در مسیر جریان اطلاعات قرار بگیرید. جلسه ممکن است با بررسی صندوق پستی الکترونیکی آغاز شود. پیام‌های رسیده را بخوانید و به آنها پاسخ دهید. سپس ممکن است بخشی از چند گروه خبری را مطالعه کنید، مجلات و روزنامه‌‌های الکترونیکی را ورق بزنید یا بر روی کامپیوتری در کشوری دیگر به‌دنبال اطلاعات بگردید. پرونده‌[ای مطلوب را پیدا کرده و برای کامپیوتر خود ارسال نمایید.

برای استفاده از اینترنت به سه چیز نیاز دارید:

1- کامپیوتر

2- برنامه‌‌های سرویس گیرنده (client) و نصب آن بر روی کامپیوتر خود

راهی برای متصل کردن کامپیوتر خود به اینترنت به‌طوری‌که سرویس‌دهنده‌ها (server) بتوانند به درخواست‌های شما پاسخ دهند.

3- پست الکترونیکی electronic mall (e-mail)

اطلاع‌رسانی و اطلاع‌گیری از طریق اینترنت امری معمولی و بدیهی است،‌ یکی از روش‌های کسب پیام یا ارسال پیام، پست الکترونیک است که افراد آن را جایگزین ارسال نامه‌‌ها از طریق پست سنتی کرده‌اند.

با این سرویس می‌توانید برنامه‌‌های خود را ارسال و یا پیام‌های رسیده را از صندوق پستی خود (e-mail) دریافت کنید. همچنین این امکان وجود دارد که به‌وسیله این سرویس هرچیزی که در پرونده‌ای ذخیره می‌شود پیوست گردد مثل تصاویر، اعلامیه‌‌ها و غیره.

این سرویس مهم‌ترین و کارآمدترین موضوع اینترنت است که به‌دلیل سادگی از پرطرفدارترین سرویس‌های اینترنتی محسوب می‌شود. به‌طوری‌که در حدود 50 درصد از کشورهایی که به اینترنت متصل هستند عمده بهره‌وری آنها از همین سرویس است. امروزه افراد،‌ شرکت‌ها و روابط عمومی‌ها از این سرویس بهره فراوانی می‌برند و در واقع این سرویس پیام‌ها را رد و بدل و مشکل اشغال تلفن را رفع می‌کند. پست الکترونیک به‌طور خلاصه جای تلفن،‌ نامه‌‌های پستی،‌ فاکس و... را گرفته است.

4-مجله الکترونیک

پخش مستقیم خبر و قطع واسطه آرزویی است که خوانندگان روزنامه‌‌ها در پی آن بوده‌اند و امروزه مردم باسواد آخرین خبرها را از شبکه‌‌ها می‌گیرند، زیرا خبرهای شبکه‌ای همراه صوت و تصویر جذابیت و شفافیت بیشتری دارد و خبر الکترونیک اسیر زمان و مکان نیست.

امروزه در دنیای پیشرفته اکثر روزنامه‌‌ها بر روی شبکه اینترنت قرار می‌گیرند و قبل از اینکه مشترک روزنامه‌‌ها از طریق پست روزنامه‌‌ها خود را دریافت کند و یا خواننده روزنامه از کیوسک آن خریداری کند،‌ فرد باسواد و آشنا به امور شبکه می‌تواند روزنامه‌‌ها را ورق بزند و مطالب مورد علاقه خود را مطالعه کند. خواننده روزنامه در هر جا که باشد اگر کامپیوتر در اختیار داشته باشد به‌سرعت می‌تواند روزنامه خود را مطالعه کند.

با توجه به مزیت‌های عمده نشریات الکترونیکی و سهولت و ارزانی تدوین و توزیع آن امروزه شرکت‌های بزرگ دنیا جهت تبلیغات خود از این روزنامه‌‌ها بهره می‌گیرند یا خود، نشریاتی از آخرین تحولات و عملکرد شرکت را حتی در یک برگ اینترنتی منتشر می‌کنند و به‌خصوص مورد استقبال اهل فن قرار می‌گیرد.

5- فاکس برگردان

یکی از ابزارهای مهم و عمومی پیام‌رسانی درحال حاضر دستگاه فاکس (نمابر) است که از اجزای لاینفک تمام گروه‌‌های اطلاع‌رسانی ادارات و مؤسسات به‌شمار می‌رود. جدا از استفاده معمول از فاکس، اخذ اطلاعات به‌روش‌های دیگر نیز موجود است. روابط عمومی بعضی از ادارات برنامه‌ای با عنوان فاکس برگردان تدوین کرده‌اند تا کسانی که در منزل یا اداره خود فاکس دارند بتوانند از طریق فاکس در اختیار، اطلاعات موردنیاز خود را با گرفتن شماره تلفن دریافت کنند.

اطلاعات در یک برنامه کامپیوتری تدوین‌ شده است (این اطلاعات عموماً تقسیم‌بندی شاخه‌ای دارد) کامپیوتر به یک خط تلفن متصل است. این خط تلفن اعلان عمومی شده است و صاحبان فاکس که در واقع مشتریان یا مخاطبان شرکت هستند با گرفتن شماره اعلام شده می‌توانند اطلاعات موردنیاز که بیشتر موارد اطلاع‌رسانی است را توسط فاکس خود دریافت کنند. البته اطلاعات موجود در کامپیوتر چنانچه با گذر زمان کهنه می‌شوند باید به‌‌روز شوند.

سیستم کامپیوتر فاکس برگردان در واقع مجموعه‌ای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است که به‌عنوان یک منبع اطلاعاتی به‌طور خودکار و برنامه‌ریزی شده اطلاعات خود را در اختیار درخواست‌کنندگان قرار می‌دهد. جهت شرح بیشتر اینکه متقاضیان اطلاعات می‌توانند پس از گرفتن شماره تلفن فاکس برگردان به‌وسیله دستگاه فاکس خود و زدن کلید start فرم اطلاعاتی موردنظر خود را دریافت کنند. این سیستم نیازی به اپراتور برای پاسخگویی تلفن ندارد و به‌طور شبانه‌روزی و کاملاً خودکار عمل می‌کند.

ملزومات سخت‌افزاری: رایانه 486 به بالا و حداقل یک خط تلفن

ملزومات نرم‌افزاری: سیستم عامل dos، نرم‌افزار مرتبط جهت اطلاعات و به‌روز کردن اطلاعات

برخی مزایای فاکس برگردان: سرویس‌دهی 24 ساعته، ‌نداشتن افت واستهلاک و خرج تعمیرات و هزینه‌‌های جانبی به‌خصوص نیروی انسانی، بالا بودن سرعت ارسال فاکس، کیفیت بالای فاکس دریافتی،‌ عدم ‌نیاز به آموزش‌های پیچیده و فنی، کاهش ترافیک تلفنی و مراجعه‌کننده و...

6- فاکس e=mail

شما می‌توانید با داشتن کامپیوتر و خط تلفن و از طریق آدرس الکترونیکی خود به کسانی که دسترسی به کامپیوتر ندارند، اما دستگاه فاکس دارند فاکس ارسال کنید. همچنین کسانی که کامپیوتر ندارند می‌توانند به دستگاه شما فاکس ارسال کنند.

7- بانک اطلاعاتی

دسترسی به منابع غنی اطلاعاتی از جمله کتابخانه‌‌های مجازی که حاوی کتب، مقالات، اطلاعات صوتی، تصویری و غیره از جمله خدماتی هستند که بر روی اینترنت ارائه می‌شود.

کارشناسان روابط عمومی باید با بهره‌گیری از اینترنت آشنا باشند تا بتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز و جدیدترین اطلاعات موضوع مورد درخواست مدیران سازمان خود را از اینترنت بیابند. در حال حاضر اطلاعات کتابخانه‌‌های زیادی بر روی اینترنت است اطلاعات پروازهای هوایی، اطلاعات دانشگاه‌‌های متعدد جهان، اطلاعات مؤسسات معتبر و مطرح جهان و... بر روی اینترنت به صورت رایگان قابل دسترسی است.

مراکز علمی و تحقیقاتی آخرین دستاوردهای خود را بر روی اینترنت قرار می‌دهند. هزاران منبع خبری اعم از شبکه‌‌های تلویزیونی، رادیویی، روزنامه‌‌ها، مجلات و خبرگزاری‌‌ها مرتباً آخرین تحولات خبری به‌همراه تحلیل‌ها و مقالات خود را بر روی اینترنت قرار داده و به‌هنگام می‌کنند. اطلاعات هواشناسی بر روی اینترنت است. آخرین وضعیت بورس سهام عمده دنیا در اینترنت قابل دسترسی است. اطلاعات ورزشی موجود است. اطلاعات سمینارها، ‌کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌‌های گذشته و آینده بر روی اینترنت موجود است و هزاران نوع اطلاعات دیگر.

8- کنفرانس از راه دور (teleconferencing)

برگزاری جلسات از راه دور میان دو یا چند نفر از نقاط مختلف با پشتیبانی صدا و تصویر از امکانات برجسته دیگری است که درحال حاضر توسط اینترنت ارائه می‌شود و کاربرد وسیعی در محافل علمی و تجاری دارد.

افراد علاقه‌مند از سراسر جهان در زمان مشخصی از طریق کامپیوترهایشان به یکدیگر وصل شده و با هم پیرامون موضوع خاصی به بحث و تبادل نظر به‌صورت نوشتاری می‌پردازند. تله‌فاکس در شکل پیشرفته خود که امروزه رایج شده است صدا و تصویر افراد را نیز مستقیماً ارسال می‌نماید و اعضای گروه می‌توانند همزمان با برگزاری کنفرانس با هم به تبادل‌ فایل پرداخته و یا بر روی تخته سیاه کامپیوتری، شکل و یا نموداری ترسیم نموده و سایر افراد به‌صورت زنده آن را مشاهده و در مورد آن بحث نمایند. این روش به‌خصوص امروزه در انجام عمل جراحی از راه دور نیز با موفقیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. افراد و کارشناسان می‌توانند با این روش به تبادل اطلاعات و تجربیات بپردازند بدون آنکه هزینه صرف رفت و آمد و اقامت در جایی دیگر را بپردازند. کارشناسان روابط عمومی بهره‌گیری از این روش را به‌خصوص جهت تبادل تجربیات می‌توانند آغاز کنند.

9- برد الکترونیکی

حتماً شما بردهای الکترونیکی را که امروزه جای پلاکاردها را گرفته‌اند،‌ دیده‌اید. مهم‌ترین مزیت‌ بردهای الکترونیکی این است که یک بار نصب می‌شوند، پیام‌های آن به‌راحتی امکان تعویض دارند و چشم‌نوازتر هستند.

عموماً‌ این بردها برای پیام‌های کوتاه همچون اطلاع تلفن‌های مؤسسات یا... استفاده می‌شود.

10- نظرسنجی اینترنتی

تنها می‌توانید با ایجاد یک سایت اینترنتی و تهیه پرسشنامه موردنظر،‌ پرسشنامه را در سایت اینترنت مخصوص به‌ خود قرار دهید و آدرس را به مخاطبان اعلام کنید. مخاطبان با مراجعه به سایت مربوطه به فرم‌ نظرسنجی شما پاسخ خواهند داد. برنامه باید طوری طراحی شود که وقتی پرسشنامه تکمیل می‌شود پرسشنامه بایگانی شود.

11- نظرسنجی کامپیوتری

با داشتن یک کامپیوتر، یک خط تلفن و طراحی برنامه نظرسنجی می‌توان شماره تلفن نظرسنجی کامپیوتری را به مخاطبان اعلام کرد. مخاطبان با گرفتن شماره تلفن وارد برنامه‌ای می‌شوند که از آنان سؤال خواهد شد و آنان می‌توانند با زدن کلیدهای تلفن خود (تلفن دیجیتال) به یکی از گزینه‌‌ها پاسخ گویند.

12- home page

سایت مخصوص یک شرکت home page است که امروزه همه سازمان‌ها آن را برای برقراری ارتباط با مخاطبان ایجاد می‌کنند. این صفحه می‌تواند حاوی اطلاعاتی در مورد تاریخ تأسیس شرکت، تعداد کارکنان، عملکرد و وضعیت گذشته، حال و آینده شرکت باشد.

این سایت عموماً ‌حاوی تاریخچه و عملکرد و برنامه‌‌های آتی سازمان‌هاست و باید چنانچه بخشی از آن نیاز به نو شدن دارد اطلاعات آن به‌روز شود. مخاطبان می‌توانند با مراجعه به این سایت با شرکت و خدمات آن آشنا شوند.

13- تلفن گویا

امروز تلفن گویا نیز یکی از رسانه‌‌های اطلاع رسانی شده است که به‌علت سهولت بسیار معمول شده است. در کشور ما درحال حاضر بسیاری از دارندگان حساب‌های بانکی ضمن تماس با تلفن گویای بانک موردنظر از وضعیت موجودی خود مطلع می‌شوند.

این روش اطلاع‌رسانی برای اکثریت مؤسساتی که به‌خصوص با خدمات همگانی و عمومی سر و کار دارند روش مناسبی است. تلفن گویا، برنامه‌ای است که از یک سیستم کامپیوتری و خط تلفن کمک می‌گیرد. برنامه‌های این رسانه عموماً به‌شکل شاخه‌ای طراحی می‌شود و مخاطب با گرفتن شماره تلفن گویا وارد سیستم می‌شود. سپس منشی خودکار، مخاطب را راهنمایی می‌کند که چنانچه موضوعی خاص را پیگیری می‌کند، کد موضوع را به تلفن خود وارد کند و سپس اطلاعات لازم را گوش کند. این برنامه در حال حاضر بسیار متداول شده است و سهم عمده‌ای از سؤالات مخاطبان را پاسخ می‌دهد.

14- صندوق صوتی (پست صوتی)

تلفن پیام‌گیر یا صندوق شماره تلفنی است که به کامپیوتر وصل است. هیچ اپراتوری برای جوابگویی به درخواست‌ها وجود ندارد. در این حالت یک پیغام ضبط شده برای تماس گیرندگان پخش می‌شود و پس از آن پیام مشترکین در یک صندوق ناظر ضبط می‌شود (این عملکرد مانند عمل یک ansewering meching است). سیستم داخلی صندوق پستی چون یک مرکز تلفن داخلی است بنابراین امکان تعریف و تخصیص کلاس‌های مختلف به خطوط را داراست که این اعمال از طریق تلفن‌های دیجیتالی امکان‌پذیر است.

امکانات سخت‌افزاری این برنامه یک کامپیوتر و یک خط تفن است. پیام‌ها را در رایانه ضبط و به‌طور مستقیم در اختیار پیام‌گیر قرار می‌دهد. برنامه نرم‌افزاری پیام‌گیر نیز عموماً به‌شکل شاخه‌ای طراحی می‌شود و پیام‌دهنده می‌تواند پیام موردنظر را در شاخه‌ای که دقیقاً‌ مرتبط با مفهوم پیام است قرار دهد. شنیدن پیام‌های ضبط شده از طریق تلفن شهری و یا speaker کامپیوتر امکان‌پذیر است.

15- اورهد و اسلاید چندرسانه‌ای

پیش از این مدیران برای معرفی و تبلیغ محصولات خود در نمایشگاه‌‌ها و سمینارها از سیستم‌های دستی اورهد و اسلاید کمک می‌گرفتند. این سیستم عمدتاً براساس اورهد و دستگاه‌‌های پخش اسلاید شکل می‌پذیرفت و معمولاً لازم بود تا یک ارائه‌دهنده در حین نمایش اسلایدها درباره آنها صحبت کند،‌ اما در سیستم‌های کنونی، این رایانه است که نحوه نمایش را هدایت و کنترل می‌کند و نیازی به حضور ارائه‌دهنده نیست، چرا که برش‌های صوتی همراه اسلایدها اطلاعات توضیحی لازم را ضمن نمایش به‌صورت کاملاً‌ زنده و مؤثر به مخاطبان منتقل می‌سازد.

به‌کارگیری هم‌زمان صوت، تصویر، انیمیشن، متن و نمودارهای آماری در یک سیستم ارائه الکترونیک اگر درست و سنجیده به‌کار گرفته شود می‌تواند بیشترین تأثیر را در جلب توجه و رضایت مشتری داشته باشد.

به‌ این ترتیب می‌توان یک سیستم پخش اسلاید رایانه‌ای کاملاً محاوره‌ای داشت که در هنگام پخش اسلاید، موزیک پخش کند، برش‌های ویدئویی نشان دهد و تمام هوش و حواس مشتری را به‌سمت خود جلب کند. استفاده سنجیده از انیمیشن در لابلای صحنه‌‌ها می‌تواند نکات تئوریک و غیرقابل ارائه را با کمک گرافیک قوی رایانه‌ای به‌تصویر بکشد و این تصور را در بیننده القاء کند که همه چیز را فهمیده و این توانایی را یافته است که با اعتماد به نفس کامل راجع به آن تصمیم بگیرد.

16- مجله ویدیوئی

مجله ویدیوئی از فنون جدیدی است که اخیراً استفاده از آن در روابط عمومی‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در این فن کاربردهای ویدیو از نمایش فیلم برای کارکنان،‌ ضبط تصویری مراسم و برنامه‌‌ها، ‌نمایش تصویری فعالیت‌ها، آموزش و پخش هم‌زمان برنامه با استفاده از تلویزیون مداربسته فراتر رفته است و استفاده جدیدی از آن به‌عمل می‌آید.

بر این اساس اهم اخبار و فعالیت‌های تصویری مربوط به سازمان در طول یک زمان معین مثل هفته یا ماه به‌صورت برنامه تصویری کوتاه همراه با گفتار لازم تهیه می‌شود و در محیط پررفت و آمد سازمان مثل سالن غذاخوری یا طبقه همکف (سالن انتظار) در معرض دید مراجعان یا کارکنان قرار می‌گیرد.

برای این برنامه‌‌های ویدیوئی می‌توان سناریوی متفاوتی تعریف کرد و براساس آن برنامه‌‌های متنوع، کوتاه و مرتبط را تهیه و سپس پخش کرد.

17- ماهواره

شاید دیدن کلمه ماهواره ما را کمی وادار کند که بپذیریم این تکنولوژی مختص پخش تلویزیونی است، اما امروزه شما می‌دانید کاربردهای ماهواره از پخش برنامه‌‌های مسقیم فوتبال فراتر است. ماهواره‌‌ها انواع مختلف و کاربردهای گوناگون دارند.

اطلاعات هواشناسی، ‌برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی، برنامه‌ریزی کشاورزی، ‌اطلاع‌رسانی و... عموماً‌ از طریق ماهواره‌‌ها انجام می‌شود. امروزه ماهواره و اینترنت دو بال تکنولوژی اطلاع‌رسانی هستند که باید از هر کدام درست و به‌جا استفاده شود. امروزه شرکت‌های هواپیمایی، حمل و نقل دریایی و حمل و نقل زمینی و بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات دیگر به‌شکل‌های مختلف از اطلاعات دریافتی ماهواره‌‌ها کمک گرفته و در برنامه‌ریزی‌های خود از آن بهره می‌گیرند. جدا از ماهواره‌‌های قرار گرفته در مدار زمین که مورد توجه و استفاده عمده سازمان‌هاست بهره‌گیری از اطلاعات پخش تلویزیونی ماهواره‌ای در بخش‌های امور بین‌الملل سازمان‌ها امری ضروری است که در بعضی روابط عمومی‌ها استفاده می‌شود.

نتیجه‌گیری

در روابط عمومی می‌گویند: «حق همیشه با مشتری است.» از این پس باید با جدیت تأکید کرد «پیام‌رسانی وظیفه روابط عمومی است.»

اما شاید عمده‌ترین سؤالات ما در عصر اینترنت این باشد که چگونه می‌توانیم در جهت اهداف روابط عمومی از سرویس‌های الکترونیک استفاده کنیم و مهم‌تر اینکه چگونه می‌توانیم توسط این سرویس‌ها ارتباط مشتری و یا مخاطب را با روابط عمومی برقرار سازیم.

اما نکاتی را که نباید فراموش کنیم:

1-نوع جدیدی از مخاطبان با رسانه‌‌های الکترونیک درحال شکل‌گیری است.

2- روابط عمومی به‌گونه‌ای فزاینده درحال تغییر و گسترش است.

3- روابط عمومی‌ها از ارتباط مستقیم به ارتباط از طریق تکنولوژی ارتباطات روی می‌آورند.

تکنیک‌های جدید، مناسبات ارتباطی بین روابط عمومی و مخاطبان آن را تغییر خواهد داد و مسائل، جدید و به‌روز خواهد شد،‌ اما پیام‌رسانی یک مسئولیت مداوم برای روابط عمومی‌ها باقی خواهد ماند.

با ورود با دنیای جدید که در آن اینترنت حرف اصلی را می‌زند روابط عمومی مسئولیت‌هایی تازه می‌یابد که عمده‌ترین آنها به‌شرح زیر است:

1-اطلاع‌یابی که در این مرحله، تهیه اطلاعات و تولید اطلاعات انجام می‌گیرد.

2-اطلاع‌شناسی که مرحله تدوین و تنظیم اطلاعات است.

3-اطلاع‌رسانی که مرحله توزیع و تبیین اطلاعات است.

از طرفی می‌دانیم با کامپیوتری شدن کارها کارکنان مؤسسات کاهش می‌یابد و نقش مشاوره‌ای روابط عمومی توسعه می‌یابد. در آینده تعداد مؤسسات روابط عمومی افزایش می‌یابد. روابط عمومی‌ها تخصصی‌تر می‌شوند و به کارهای تخصصی روی می‌آورند. ابعاد و محدوده اختیارات روابط عمومی‌ها افزایش می‌یابد. متخصصان روابط عمومی به ارتباطات راه دور روی می‌آورند. هزینه‌‌ها و کارهای علمی و خدماتی در روابط عمومی کاهش یافته و نقش مشاوره‌ای و اطلاع‌رسانی روابط عمومی افزایش می‌یابد.

آیین نامه نحوه فعالیت ، وظایف و اختیارات روابط عمومی دستگاه

 

     به گزارش دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت، هیات وزیران بنا به پیشنهاد مشترک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، معاونت حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور و شورای اطلاع رسانی دولت آیین نامه نحوه فعالیت ، وظایف و اختیارات روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی را تصویب نمود که متن کامل این آیین نامه به شرح زیر است:

ماده 1- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند :

الف روابط عمومی : اداره کل یا دفتر روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی

شورا : شورای اطلاع رسانی دولت

ج سخنگوی دولت : سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران و رئیس شورای اطلاع رسانی دولت

ماده 2- اهم فعالیت‌های روابط عمومی هر وزارتخانه یا سازمان اجرای سیاست های اطلاع رسانی دولت ،‌همکاری با رسانه‌های جمعی جهت انعکاس مناسب عملکردهای بخش های مختلف پاسخگویی به ابهام‌ها و اطلاع رسانی در خصوص آن دستگاه ،‌تهیه و اجرای طرح‌های تبلیغاتی سازمان ، اجرای مناسب مراسم و مناسبت‌ها ، ایجاد حسن رابطه بین کارکنان و مسئولان دستگاه مربوط از طریق برگزاری جلسات داخلی ، نظارت بر انتشارات و نشریات دستگاه ،‌مدیریت پایگاه های اطلاع رسانی الکترونیک دستگاه و افکار سنجی عمومی و دستگاهی است

تبصره 1- شرح وظایف و ساختار جدید سازمانی روابط عمومی ها جهت اجرای وظایف یاد شده با توجه به شرح وظایف ، اهداف ، پراکندگی جغرافیایی و سایر موارد مربوط ظرف چهار ماه پس از ابلاغ این آیین نامه با پیشنهاد سخنگوی دولت به تایید شورای اطلاع رسانی دولت رسیده و با تصویب معاونت ذی ربط در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور لازم الاجرا می گردد .

تبصره 2- به منظور ایجاد ساختار مناسب روابط عمومی ، دستگاه‌های اجرایی موظفند جذب ظرفیت سازمانی مصوب روابط عمومی را از سهمیه استخدامی ستادی و استانی خود از میان دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی روابط عمومی و رشته های مرتبط و یا دارندگان تجربه کاری در زمینه روابط عمومی را در اولویت قرار داده و جهت ارتقای پست‌های حوزه روابط عمومی اقدام نمایند .

ماده 3- امور ارتباطی ‌، تبلیغاتی و اطلاع رسانی دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (160) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ باید تابع خط مشی ها و سیاست‌های اجرای دولت باشد

تبصره 1- رئیس شورای اطلاع رسانی دولت موظف است به صورت مستمر نظارت موثر بر اجرای صحیح سیاست های تبلیغاتی و اطلاع رسانی دولت را به عمل آورده و زمینه آموزش مدیران روابط عمومی ها جهت اجرای مناسب مفاد این آیین نامه را با همکاری دستگاه های اجرایی و آموزشی و انجمن‌ها و موسسات ذی صلاح غیر دولتی فراهم سازد .

تبصره 2- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است هزینه های آموزشی و هماهنگی اطلاع رسانی دولت را در ردیف مستقل در بودجه سالانه ذیل ردیف‌های نهاد ریاست جمهوری منظور و در اختیار دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت قرار دهد .

تبصره 3- اختیارات هیات وزیران در خصوص تعیین ضوابط و هماهنگی اطلاع رسانی و امور تبلیغاتی به کار گروهی مرکب از وزراء دادگستری ، فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور تفویض می گردد . ملاک تصمیم گیری در خصوص اختیارات یاد شده موافقت وزیران عضو کار گروه یاد شده می باشد و مصوبات آن در صورت تایید رئیس جمهور با رعایت ماده (19) آیین نامه داخلی هیات دولت قابل صدور می‌باشد.

تبصره 4- پرداخت هر نوع وجه صرفاً در چارچوب ماده (3) این آیین نامه مجاز و پرداخت هر گونه وجه دیگری ممنوع است ذیحسابان وزارتخانه ها و سازمان‌های دولتی و سازمان حسابرسی یا حسابرسان قانونی شرکت ها مکلفند نظارت لازم را اعمال و موارد خلاف را گزارش نمایند .

ماده 4- مدیر روابط عمومی دستگاههای اجرایی در سطح ستادی از سوی عالی‌ترین مقام دستگاه و از میان افراد دارای خلاقیت ، تحرک و آگاهی سیاسی ـ اجتماعی و رسانه‌ای و تا حد امکان مرتبط با رشته روابط عمومی با هماهنگی سخنگو و در سازمان ها و ادارات زیر مجموعه هر دستگاه هماهنگی مدیر روابط عمومی دستگاه مربوط انتخاب خواهد شد و به صورت مستقیم زیر نظر مقام منصوب کننده فعالیت خواهد کرد

تبصره 1- دستگاه‌های اجرایی مکلفند ترتیبی اتخاذ نمایند که تا حد امکان کلیه فعالیت‌های قابل انتشار و ارتباطات تمام بخش‌های دستگاه از جمله پایگاه‌های اطلاع رسانی دستگاه به صورت متمرکز از سوی روابط عمومی مربوط صورت پذیرد . موارد استثناء به پیشنهاد دستگاه به تصویب شورای اطلاع رسانی دولت خواهد رسید .

تبصره 2- عالی‌ترین مقام دستگاه مربوط ، سخنگوی دستگاه را از میان مسئولان ارشد دستگاه مربوط با اولویت مدیر روابط عمومی و با رعایت تبصره (1) این ماده انتخاب خواهد نمود . مواضع رسمی دستگاه از سوی سخنگوی آن دستگاه اعلام خواهد شد .

ماده 5- به منظور ایجاد انسجام ، اتخاذ شیوه های مناسب و هماهنگی در امور اطلاع رسانی و ایجاد وحدت رویه ،‌شورای هماهنگی روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی متشکل از کلیه مدیران روابط عمومی دستگاه‌ها و معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ریاست سخنگو و دبیری دبیر شورا تشکیل خواهد شد .

تبصره شورای هماهنگی روابط عمومی در مراکز استان‌ها به ریاست استاندار و در غیاب وی معاون سیاسی و امنیتی استاندار و دبیری مسئول روابط عمومی استانداری و با شرکت کلیه مسئولان روابط عمومی دستگاه های استانی و فرمانداری‌ها تشکیل می گردد و وظیفه هماهنگی اطلاع رسانی دستگاه های اجرایی را در استان بر عهده خواهد داشت.

ماده 6- به استثنای مقامات موضوع تبصره (2) ماده (1) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت ـ مصوب 1370   ـ و همطراز آنها ،‌انجام هر گونه مصاحبه توسط مسئولین و کارکنان دستگاه و انتشار هر گونه خبر باید از طریق روابط عمومی دستگاه و با رعایت سیاست های کلی اطلاع رسانی دولت صورت پذیرد .

ماده 7- روابط عمومی ها موظف به همکاری و تعامل مناسب با تمامی رسانه‌های قانونی به خصوص سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی و موسسه فرهنگی ـ مطبوعاتی ایران و رعایت سیاست های مربوط ابلاغی موضوع آیین نامه ساماندهی فعالیت پایگاه‌های اطلاع رسانی ( سایت‌های) ایرانی ،‌موضوع تصویب نامه شماره 109060/ت 35741 هـ مورخ 5/9/85 از سوی فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند .

ماده 8- روابط عمومی ها حداکثر تا اول اسفند ماه هر سال برنامه‌های ارتباطی ،‌اطلاعاتی و انتشاراتی سال بعد خود را براساس برنامه سالانه وزارتخانه یا سازمان متبوع و هماهنگی با دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت تنظیم خواهند نمود .

ماده 9- دستگاه‌ها موظفند حداقل دو در هزار بودجه جاری ستادی و استانی خود را به تفکیک برای فعالیت‌های روابط عمومی و اطلاع رسانی در نظر گیرند و هنگام مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور یا استان آن را به عنوان هزینه های ضروری دستگاه منظور کنند و در اختیار روابط عمومی‌ها قرار دهند .

ماده 10- کلیه آیین نامه ، دستورالعمل‌ها و بخشنامه های مغایر از جمله تصویب نامه شماره 81552 مورخ 28/12/53 لغو می گردد.

 

گرافیک محیطی و نقش آن در روابط عمومی

 

مشخصات‌ اصلی‌ گرافیک‌ محیطی‌

 گرافیک‌ محیطی‌ از کلیه‌ علائم‌، تابلوهای‌ و چراغ‌ها، از شکل‌ و رنگ‌ و طرح‌ و خط ونوشتار بهره‌ می‌گیرد و اگر بامعیارهای‌ درست‌ استوار باشد می‌تواند :

ـ ارتباط های‌ اجتماعی‌ مردم‌ را تسهیل‌ کند .

ـ به‌ فعالیت‌ اقتصادی‌ سرعت‌ بخشد .

ـ ایمنی‌ و جریان‌ ترافیک‌ را بهبود بخشد .

ـ مردم‌ را از امکاناتی‌ که‌ شهر در اختیارشان‌ می‌گذارد آگاه‌ کند .

ـ جرائم‌ حاصل‌ از تشنجات‌ عصبی‌ مردم‌ را کاهش‌ دهد .

ـ به‌ رفع‌ نیازهای‌ اجتماعی‌ مردم‌ با ایجاد ارتباط با محیط اطراف‌ بوسیله‌ مشخص‌ کردن‌، راهنمایی

و اطلاع ‌رسانی‌کمک‌ کند .

ـ با ایجاد مناظر زیبای‌ بصری‌ در محیط، به‌ سلامت‌ ذهنی‌ مردم‌ یاری‌ رساند .

عوامل‌ اصلی‌ بیان‌ در گرافیک‌ محیطی‌ عبارتند از :

- پوستر

- علائم

- تابلوهای‌ بزرگراهها

- تابلوهای‌ راهنمایی‌ و رانندگی

- علائم‌ نورانی‌( نئونها )

- تبلیغات‌ روی‌ وسائل‌ نقلیه

- طراحی‌ محیطی‌ پارک ‌ها

- طراحی‌ روبناها و رنگ‌های‌ حاصل‌ از آنها

- طراحی‌ محل‌های‌ خدماتی‌ عمومی‌، ایستگاههای‌ اتوبوس‌، باجه‌ های‌ تلفن‌، نیمکت‌ ها و...

- طراحی‌ محیطی‌ مراکز فرهنگی‌ و تفریحی

- طراحی‌ حجم ‌های‌ تزئینی‌ در میدان ‌ها و پارک‌ ها

- تابلوهای‌ سردر فروشگا هها، مغازه‌ها، سینماها و کلیه‌ سازمان‌ها و موسسات‌ دولتی‌ و خصوصی‌

- انواع‌ تابلوهای‌ تبلیغاتی‌ مانند: بیل‌بورد، چهاروجهی‌، سه‌وجهی‌، سه‌بعدی‌، دیجیتالی‌ .

از آنجا که‌ همه‌ این‌ عوامل‌ در محیط داخل‌ شهر انجام‌ می‌گیرد. بنابراین‌ باید بین‌ آنها و شهر، هماهنگی‌ ایجاد گرددو طراحان‌ گرافیک‌ محیطی‌ با مهندسین‌ شهرساز از نزدیک‌، تشریک‌ مساعی‌ داشته‌ باشند.

باتوجه‌ به‌ اینکه‌ در شهرهای‌ بزرگ‌ علاوه‌ بر ساکنین‌ دائمی‌ آنها، انبوه‌ قابل‌ ملاحظه‌ای‌ از مردم‌، جهت‌ انجام‌کارهای‌ اقتصادی‌، تجاری‌، بهداشتی‌... نیز مرتب‌ در حال‌ آمد و رفت‌ می‌باشند، گرافیک‌ محیطی‌ باید به‌ نوعی‌ نقش‌ خود را ایفا نماید تا افراد در این‌ محیط در برقراری‌ ارتباطها و گذراندن‌ امورشان‌ مشکلات‌ کمتری‌ داشته‌ باشند. بخش‌عمده‌ اطلاعات‌ مورد نیاز شهر، در ارتباط با مقررات‌ آمد و شد، آگاهی‌ از فعالیت ‌ها و رویدادها و اماکن‌ گوناگون‌ وخدماتی‌ است‌ که‌ ارائه‌ می‌شود.

مردم‌ باید راههای‌ مختلف‌ و ایمن‌ و سریع‌ رسیدن‌ به‌ این‌ محیطها را بدانند و بهترین‌ آنها را انتخاب‌ نمایند. البته‌تعیین‌ ضوابط اعمال‌ کنترل‌ بر تابلوها و علائم‌ بخش‌ خصوصی‌ که‌ می‌تواند موجب‌ اخلال‌ در تاثیر عمومی‌ یا مکمل‌ آنهاباشند، جزء تفکیک ‌ناپذیر سیستم‌ مناسب‌ اطلاع‌رسانی‌ محیط است‌.

گرافیک‌ محیطی‌ چه‌ عرصه‌هایی‌ را در بر می‌گیرد :

گرافیک‌ محیطی‌ اعم‌ از محیطهای‌ باز و بسته‌، عرصه‌های‌ گوناگون‌ را در بر می‌گیرد، که‌ در هر دوی‌ اینها، نقش‌عمده‌ آن‌ ( اطلاع‌رسانی ‌) می‌باشد. محیطهای‌ بسته‌ شامل‌ فضاهای‌ داخلی‌ کلیه‌ ساختمان‌ها اداری‌ و تجاری‌، مترو و همچنین‌ نمایشگاهها و فروشگاهها می‌باشد که‌ در آنها با استفاده‌ از اشکال‌ و حروف‌ و انواع‌ تابلو، اطلاعات‌ لازم‌ به‌مراجعه‌کنندگان‌ داده‌ می‌شود.

در محیطهای‌ باز نیز همچون‌ پارک‌ها، خیابان‌ها و معابر شهر و اساسا کلیه‌ فضاهای‌ باز واقع‌ در شهرها و محیط زندگی‌ انسان ‌، که‌ طراحی‌هایی‌ شامل‌: علائم‌ راهنمایی‌ و هشدار دهنده‌ داخل‌ پارک‌ها، تابلوهای‌ سردر فروشگاهها ، طراحی‌ ویترین‌های‌ مغازه‌ها ، علائم‌ راهنمایی‌ و رانندگی‌ در سطح‌ شهر، تابلوهای‌ نام‌ خیابان‌ها و کوچه‌ها، باجه‌های ‌مختلف‌ خدماتی‌ از قبیل‌ تلفن‌، پست‌ و...، در محدوده‌ گرافیک‌ محیطی‌ قرار دارند.

گرافیک‌ محیطی‌ نقش‌ مهمی‌ را نیز در تبلیغات‌ ایفا می‌کند ، از جمله‌ در تبلیغات‌ تجاری‌ و تبلیغات‌ فرهنگی‌، اکنون‌ به ‌طور اختصار نگاهی‌ گذرا بر این‌ دو می‌اندازیم ‌:

گرافیک‌ محیطی‌ و تبلیغات‌ فرهنگی

انسان‌ از زمانی‌ انسان‌ می‌گردد که‌ دارای‌ فرهنگ‌ می‌شود و فرهنگ از زمانی‌ آغاز می‌گردد که‌ انسان‌ به‌ وجودمی‌آید. آنچه‌ که‌ می‌توانیم‌ برایش‌ تقدیم‌ و تاخر قایل‌ شویم‌ تمدن‌ است‌ و انسان‌ با فرهنگ‌ وارد تمدن‌ می‌شود واکنون‌ این‌ انسان‌ متمدن‌ است‌ که‌ در دام‌ انواع‌ و اقسام‌ کشمکش‌های‌ روحی‌ و جسمی‌ دست‌ و پا می‌زند، برای‌ رهایی‌ وآزادی‌ نیاز به‌ پرواز دارد، پروازی‌ از درون‌ خود به‌ بیرون‌ و شاید برای‌ این‌ پرواز، بالی‌ بهتر از فرهنگ‌ و هویت‌ خویش‌نیابد. پس‌ باید با آن‌ آشنا شود و با بهره‌گیری‌ از آن‌ در جهات‌ مختلف‌ زندگی‌، خود و جامعه‌اش‌ را باور کند. این‌ نقطه‌ای‌ است‌ که‌ تبلیغات‌ فرهنگی‌ می‌تواند پا به‌ عرصه‌ وجود بگذارد و رسالت‌ خویش‌ را به‌ انجام‌ برساند.

امروزه‌ در سراسر دنیا واژه‌ تبلیغات‌ فرهنگی‌ معانی‌ خاصی‌ پیدا کرده‌ و آن‌ هم‌ براساس‌ تعریف‌ فرهنگ‌ و تبلیغ‌ از دید آن‌ جامعه‌ خاص‌ می‌باشد. در کشور ما نیز این‌ تبلیغ‌ حول‌ محورهای‌ خاصی‌ دور می‌زند که‌ مربوط به‌ باورها ودیده‌ها و فرهنگ‌ جامعه‌ ماست‌ و در اینجاست‌ که‌ دوباره‌ صحبت‌ از هنر به‌ میان‌ خواهد آمد، هنری‌ که‌ باید خادم‌ جامعه‌باشد و اندیشه‌ها و آرمان‌های‌ والای‌ بشری‌ را که‌ سبب‌ رشد انسان‌ می‌شوند، جاودان‌ و ماندنی‌ کند به‌ گونه‌ای‌ که‌ بر همه‌اقشار جامعه‌ تاثیرگذار گردد.

هنرهای‌ تجسمی‌، تجلیات‌ عالی‌ زبان‌ بصری‌ هستند و بنابراین‌ ابزارهای‌ آموزشی‌اند که‌ قیمتی‌ بر آنها متصورنیست‌. اکنون‌ وظیفه‌ گرافیک‌ محیطی‌ این‌ است‌ که‌ از نظر اجتماعی‌ پیام‌ مفیدی‌ برساند و هم‌ چشم‌ را به‌ واسطه‌ آن‌ ، ذهن‌ را جلب‌ کند و در نتیجه‌ نظم‌ لازم‌ را برای‌ دیدن‌ آن‌ سوی‌ سطوح‌ چیزهای‌ قابل‌ رویت‌ به‌ ذهن‌ بدهد و در شناخت‌ارزش‌های‌ لازم‌ برای‌ یک‌ زندگی‌ کامل‌ و لذت‌ بردن‌ از آن‌ راهنماییش‌ کند.

اگر شرایط اجتماعی‌، گرافیک‌ محیطی‌ را به‌ عرصه‌ پیام‌های‌ موجه‌، در وسیع‌ترین‌ و عمیق‌ترین‌ مهفوم‌ اجتماعی‌ آن‌ملزم‌ سازند، این‌ هنر می‌تواند بطور موثر به‌ آماده‌سازی‌ راه‌ برای‌ هنری‌ موثر و مثبت‌ یاری‌ رساند. هنری‌ که‌ بتوان‌ پیام‌خویش‌ را به‌ مردم‌ برساند و از طرف‌ آنها درک‌ شود.

از میان‌ اهدافی‌ که‌ گرافیک‌ محیطی‌ مد نظر دارد، هدف‌های‌ کاربردی‌ از بقیه‌ مهمتر و در حقیقت‌ در اولویت‌ قراردارد که‌ البته‌ بعد از دست‌یابی‌ به‌ اهداف‌ گوناگون‌ کاربردی‌ خود، می‌باید فرهنگ‌ساز نیز باشد و اگر گرافیک‌ محیطی‌ با اصولی‌ صحیح‌ و متناسب‌ انجام‌ شده‌ باشد تا حدود بسیار زیادی‌ می‌تواند در گسترش‌ فرهنگ‌ جامعه‌ تاثیر داشته‌ باشد.

رشد گرافیک‌ محیطی‌ به‌ چند عامل‌ وابسته‌ است‌ از جمله‌ رشد کیفی‌ فکری‌ مدیریت‌ها و وجود طراحانی‌ باخلاقیت‌های‌ بالا. البته‌ این‌ رشد تنها به‌ گرافیک‌ بر نمی‌گردد، بلکه‌ به‌ مجموعه‌ عواملی‌ منتهی‌ می‌شود که‌ ساختارهای‌اخلاقی‌، اجتماعی‌، سیاسی‌ و فرهنگی‌ نیز در آن‌ رشد یافته‌ باشند.

مشخصه‌های‌ سنتی‌ و فرهنگی‌ می‌تواند در برقراری‌ ارتباط بهتر و سریع‌تر نقش‌ مهمی‌ داشته‌ باشند زیرا افرادی‌که‌ در یک‌ جامعه‌ زندگی‌ می‌کنند دارای‌ فرهنگ‌ خاص‌ آن‌ اجتماعی‌ نیز می‌باشند. بنابراین‌ بهتر است‌ ارسال‌ پیام‌ برای‌آنان‌ به‌ زبان‌ و شیوه‌ای‌ آشنا و سنت‌های‌ خودشان‌ طراحی‌ شود که‌ برایشان‌ ملموس‌تر و گویاتر باشد تا در قالب‌های ‌فرهنگی‌ و سنتی‌ بیگانه‌.

رنگ‌، نقش‌ مهمی‌ در یک‌ طرح‌ دارد که‌ اولین‌ وظیفه‌ آن‌ جلب‌ توجه‌ مخاطب‌ است‌ و در مرحله‌ بعدی‌ نقش‌ مکمل‌عناصر تصویری‌ دیگری‌ برای‌ موفقیت‌ در ارسال‌ پیام‌ را ایفا می‌کند. حروف‌ نوشتاری‌ نیز در برقراری‌ ارتباط سریعترنقش‌ مهمی‌ دارند و در واقع‌ آنها تکمیل‌ کننده‌ یا تاکید کننده‌ تصویر می‌باشند.

در گرفیک‌ محیطی‌ ابزارها و عوامل‌ مختلفی‌ برای‌ ارائه‌ اطلاعات‌ وجود دارد که‌ از هرکدام‌ برای‌ بیان‌ نوعی‌ خاص‌ ازایجاد ارتباط می‌توان‌ استفاده‌ کرد. مثلا بالون‌ها و تبلیغات‌ برروی‌ وسایل‌ نقلیه‌ مربوط به‌ گروه‌ ایجاد ارتباط توسط سوژه‌های‌ متحرک‌ می‌باشند. همچنین‌ بیل‌بوردها باید در مکان‌هایی‌ مورد استفاده‌ قرار گیرند که‌ که‌ فضای‌ اطراف‌ آنهاوسیع‌ باشد مانند بزرگراهها که‌ اغلب‌ مخاطب‌ با سرعت‌ بیشتری‌ از مقابل‌ آن‌ می‌گذارد و باید به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ به‌سرعت‌ بتواند ارتباط لازم‌ را برقرار کند. نسبت‌ میزان‌ ارتفاع‌ نصب‌ بیل‌ بورد با طول‌ و عرض‌ آن‌ نیز از نکته‌های‌ حائزاهمیت‌ می‌باشد و باید بطور دقیق‌ محاسبه‌ شود. کارآیی‌ بیل‌ بورد در شب‌ نیز بحثی‌ است‌ که‌ باید همراه‌ با عوامل‌ دیگرمربوط به‌ بیل‌ بوردها با دقت‌ بررسی‌ و طراحی‌ شود و با استفاده‌ از سیستم‌های‌ نوری‌ مناسب‌ پیام‌ دلخواه‌ در شبها نیز به‌مخاطبین‌ احتمالی‌ القا شود. 

با آنچه‌ درخصوص‌ آشنایی‌ با گرافیک‌ محیطی‌ و اهمیت‌ و نفش‌ آن‌ در جامعه‌های‌ شهری‌ گفته‌ شد، به‌ اختصارشرحی‌ پیرامون‌ اهمیت‌ حضور گرافیک‌ محیطی‌ در روابط عمومی‌ها بیان‌ می‌شود; از آنجا که‌ هدف‌ روابط عمومی‌ جلب‌ مشارکت‌ و همراهی‌ افکارعمومی‌ در زمینه‌های‌ مختلف‌ است‌ و همچنین‌ واحدی‌ است‌ که‌ ارتباط کارکنان‌ با مسئولان‌ ونیز مسئولان‌ با مردم‌ را برقرار می‌کند. باید این‌ رسالت‌ خود را با استفاده‌ از روش‌های‌ ویژه‌، به‌ خوبی‌ انجام‌ دهد. گرافیک‌محیطی‌ یکی‌ از آن‌ مواردی‌ است‌ که‌ می‌توان‌ با شناخت‌ و به‌ کارگیری‌ اصولی‌ آن‌ در روابط عمومی‌ها، برقراری‌ ارتباطات‌یاد شده‌ را گسترش‌ داد. امر تبلیغ‌ نیز در روابط عمومی‌ نقش‌ مهمی‌ را ایفا می‌کند; تبلیغ‌ به‌ معنای‌ تغییر افکار و اندیشه‌برای‌ آنچه‌ تبلیغ‌ می‌شود. بهترین‌ و گویاترین‌ زبان‌ برای‌ این‌ منظور، هنر گرافیک‌ است‌. چرا که‌ هنر گرافیک‌ آینه‌ شفافی‌از مسایل‌ جاری‌ و فرهنگی‌ است‌ و تمام‌ لحظه‌ها زیر و بم‌های‌ روحی‌ و فکری‌ جامعه‌ را ثبت‌ و منعکس‌ می‌کند.بنابراین‌، هنر گرافیک‌ در روابط عمومی‌ اهمیت‌ خاص‌ خود را می‌یابد. گرافیک‌ محیطی‌ نیز بخشی‌ از این‌ هنر است‌:یعنی‌ آنجا که‌ مسئله‌ ارسال‌ پیام‌ و دادن‌ اطلاعات‌ لازم‌ به‌ مخاطب‌ در محیط کاری‌ پیش‌ می‌آید، گرافیک‌ محیطی‌ قدم‌ به‌عرصه‌ می‌گذارد و نقش‌ خود را ایفا می‌کند. برای‌ مثال‌ یک‌ سازمان‌ یا وزارتخانه‌ را در نظر می‌گیریم‌ که‌ روزانه‌ تعداد زیادی‌ از افراد جامعه‌ آنهم‌ با فرهنگ‌ها و نگرش‌های‌ متفاوت‌ اجتماعی‌، به‌ خاطر نیازی‌ که‌ دارند به‌ آنجا مراجعه‌می‌کنند. در ابتدای‌ ورود، گرافیک‌ محیطی‌ موجود باید به‌ نوعی‌ طراحی‌ شده‌ باشد که‌ فرد برای‌ رسیدن‌ به‌ قسمتی‌ که ‌لازم‌ است‌ به‌ آنجا مراجعه‌ کند، دچار مشکل‌ و سرگردانی‌ نشود و با دیدن‌ تابلوهای‌ مخصوص‌ راهنما به‌ راحتی‌ به‌ محل‌مورد نظر برسد. نوع‌ تابلو، رنگ‌، اندازه‌ و نوع‌ خطهای‌ نوشتاری‌، علامت‌ها و نمادها و همچنین‌ محل‌ نصب‌ آنها از اهمیت‌ ویژه‌ای‌ برخوردار است‌. پس‌ از آن‌، علامت‌های‌ داخل‌ محوطه‌ها راهروهای‌ و اتاق‌های‌ نیز باید همین‌ ویژگی‌هارا داشته‌ باشند.

  بنابر آنچه‌ که‌ بیان‌ شد، اولین‌ اهمیتی‌ که‌ برای‌ گرافیک‌ محیطی‌ قائل‌ می‌شویم‌، همان‌ برقراری‌ ارتباط برای‌راهنمایی‌ و اطلاع‌رسانی‌ به‌ مخاطب‌ است‌ و در دومین‌ نقش‌ خود، وظیفه‌ زیباسازی‌ محیط را برعهده‌ می‌گیرد، زیرا انسان‌ به‌ طور ناخودآگاه‌ خواهان‌ زیبایی‌ و توازن‌ و تعادل‌ و آراستگی‌ است‌ و از زشتی‌ها و ناهنجاری‌ها دوری‌ می‌جوید ، حضور در محیطی‌ که‌ همه‌ عنصرهای‌ آن‌ به‌طور صحیح‌ در جای‌ خود قرار گرفته‌ باشد و رنگ‌ها در هماهنگی‌ و تضاد، هرکدام‌ به‌ وظیفه‌ خود به‌ درستی‌ عمل‌ کنند، برای‌ هر انسانی‌، به‌ راستی‌ لذت‌ بخش‌ است‌ و روح‌ خسته‌‌ از کشاکش‌ ومسایل‌ روزمره‌ زندگی‌ او را به‌ آرامش‌ دعوت‌ می‌کند.

http://www.simayehonar.myblog.ir/Page-4.ASPX