تأثیرات رسانه­های الکترونیکی بر مغز در حال رشد

 

نویسنده: رابرت سیلوست*

مترجم: زهره جواهری

منبع:‌ باشگاه اندیشه 16/8/85

تخصیص زمان و انرژی در طول دوران بلوغ

ما حدود 000/150 ساعت از زندگی خود را بین سنین یک و 18 سالگی سپری می­نماییم. حدود 000/50 ساعت از این زمان را می­خوابیم و دو ساعت از 8 ساعتی را که در خوابیم رؤیا می­بینیم. به نظر می­رسد خواب و رؤیا به رشد و حفاظت از حافظه بلند مدت که از فعالیتهای روزانه نشأت می­گیرد مربوط می­باشد.

در حدود 000/65 از 000/100 ساعت زمان بیداریمان را صرف فعالیتهای انفرادی و ارتباطات غیررسمی مستقیم با خانواده و دوستان می­نماییم، و این فعالیتها نقش مهمی در رشد و حفظ (نگهداری) حافظه­های شخصی افراد بازی می­کند.

در حدود 000/35 از ساعت­های بیداریمان را با فرهنگ گسترده­تری از فعالیتهای سمبولیک / استعاری رسمی و غیر رسمی- حدود 000/12 ساعت در مدرسه و حدود دو برابر آن با انواع مختلف رسانه­ها گرهی (به طور مثال، تلویزیون، کامپیوتر، فیلم موسیقی، ورزش، کلیسا، موزه) به سر می­بریم. بدین سان رسانه­های گروهی و مدرسه نقش مهمی در رشد و نگهداری حافظه فرهنگی ما بازی می­کند.

از اینرو، در یک روز در حال رشد به طور متوسط، بین سنین یک تا 18 سالگی یک فرد جوان 8 ساعت می­خوابد، 10 ساعت بیداری را به خود، خانواده و دوستان اختصاص می­دهد، 4 ساعت را با رسانه­های گروهی می­گذراند و فقط دو ساعت را در مدرسه سپری می­کند. (جامعه ما انتظارات زیای برای آن دو ساعت دارد).

امروزه جوانان تمایل دارند که زمان / انرژی بیشتری را صرف رسانه­های الکترونیکی از قبیل بازیها، تلویزیون و کامپیوتر نمایند.

عواطف، توجه را به همراه می­آورند و آموزش طرز رفتار را در پی دارد بنابراین رسانه­های گروهی اغلب عوامل عاطفی اولیه قوی را در برنامه­های خود وارد می­نمایند تا توجه مردم را افزون سازند. از آنجا خشونت و تمایلات جنسی ر رسانه­های گروهی عواطف اولیه به شمار می­روند، بیشتر جوانان در طول بچگی با هزاران رفتار خشونت بار و مقدار زیاد تمایلات جنسی از طریق رسانه­های گروهی مواجه می­شوند. و این عملکرد هزینه زیادی به همراه دارد تا نشان دادن تجربه­های معمولی و مثبت­تر رفتارها و برخوردهای انسانها. رسانه­های گروهی تمایل دارند تا به ما نشان دهند چطور شهوت انگیز نه مناسب با جنسیت خود، چطور قدرتمند و نه صلح طلب باشیم.

حمایت مالی بازرگانی در رسانه گروهی منجر به از بین رفتن نمایش موضوعات فرهنگی مهم و با ارزش شده است. به طور مثال، تبلیغات بازرگانی تلویزیون قصد دراد بسیار کوتاه، سطحی و در واقع با تعصب باشد. به علاوه، برنامه­های کامپیوتری و تکنیکهای تلویزیونی ارتباطات مکانی/ زمانی طبیعی را فشرده، طولانی و یا از بین می­برد، و عامل مهمی در خلق و استفاده از حافظه بلند مدت می­باشد.

مغزها و رسانه الکترونیکی: سیستم­های زیست شناختی، موضوعات فرهنگی

رشد مغز

● مغز بسیار پیچیده، اما در عین حال ساده‌ی ما در جهان شناخته شده بیشترین سازماندهی را دارد. مغز اندام محتاط، کنجکاو و اکتشافی است که به طور فعال محیط اطراف خود را تجربه نموده و تفسیر می­نماید، و برای این امر از مدلهای مختلف ادراکی و سیستم­های گوناگونی استفاده می­نماید و با واقعیتی که دریافت می­نماید رشد می­کند. مغز، به عنوان یک اندام حیوانی اصلی، در طول تکامل در سه لایه بقایی، عاطفی و سرانجام برخوردهای منطقی رشد می­نماید. بخش قشری منطقی که در قسمت جلویی مغز می­باشد در اندازه و توانایی در بین مغزهای حیوانات بی­نظیر است، اما بخش زیرین مغزها که بخش بقایی است و هم چنین سیستم­های عاطفی در شکل­گیری افکار و رفتار ما، نقش مهمتری از آنچه پیش از این تصور می­شد بازی می­کنند.

● مغزها از دهها بیلیون نورونهایی تشکیل یافته که با هم در ارتباطند که از طریق الکتروشیمیایی نورون­های اطراف و دورتر از طریق سیستم لوله­ای در ارتباط می­باشد. که از این طریق پیغام­هایی دریافت و فرستاده می­شود. نورون­های قشری در تعداد زیادی از شبکه­های ستونی نیمه‌خودمختار سازمان‌دهی شده‌اند که بیشتر آنها توسط تجربیاتی که از مغزها مخابره می­شود قابل تغییر است.

هر فرایند مجزایی، یک عملکرد ویژه و گروهی از شبکه­ها عملکردهای آنها را به فرایندهای پیچیده­تری تبدیل می­نماید. به طور مثال، صداها تبدیل به واج سپس کلمات، بعد جمله و سپس قصه می­شوند.

● ژنتیک نقش مهمتری در رشد مغز و توانایی آن از آنچه پیش از این تصور می­شد بازی می­کنند. کنجکاوی و توانایی زیاد ما در حل مشکل به ما این اجازه را می­دهد تا ابزارهایی از جمله کتاب، کامپیوتر و دارو را که برای محدودیتهای مغزی / بدنی ما مفید می­باشد، گسترش دهیم و ابزارهای کامپیوتری الکترونیکی بسیار قوی به طور سریع فرهنگ، را انتقال می­دهند. بدین سان اکنون می­توانیم داروها و تکنولوژی را به عنوان چهارمین قسمت مغز تکنولوژیکی که در بیرون از جمجمه­مان واقع شده. اما به طور قدرتمندی با سه قسمت مغز بیولوژیکی در داخل جمجمه همکاری می­نماید به حساب آوریم.

● آموزش، انگیزه و تجربه می­تواند توانایی­های ژنتیکی را افزایش دهد. بنابراین رشد مغزی آینده­ای فعال از طبیعت و تربیت می­باشد. بدین سان، مهم است که والدین شخص را با دقت انتخاب نماییم زیرا از طریق آنها ژنها انتقال یافته و محیط فرهنگی کودکان پدید می­آیند و این ترکیب مناسبی از زیست شناسی، تکنولوژی و جامعه است.

● مغزها طوری طراحی شده تا شبکه­های قشری آن با محیطی که در آن زندگی می­نماید خود را تطبیق می­دهد. محیطی که کنجکاوی و حس اکتشاف را تحریک نموده و رشد یک مغز کار را افزایش می‌دهد. بدین سان، افراد زیادی که در بچگی از رسانه­های الکترونیکی که عملکرد را در جامعه محدود می­سازد استفاده می­نمایند رشد سیستم­های اجتماعی مغز آنها به تأخیر می­افتد. به عکس، جلوگیری از یک بچه برای کشف تکنولوژی الکترونیکی کمک به ایجاد فرد بالغی می­نماید که از نظر الکترونیکی مختل شده و آن هم در جامعه الکترونیکی که این مسئه در حال افزایش است. صرف زمان بر تلویزیون و ویدئو و اینترنت و هر وسیله دیگر الکترونیکی مرحله­ای است که به فرد می­آموزد چه طور از وسایل الکترونیکی استفاده نماید به طور مثال وقتی می­خواهیم یک ماشین را برانیم که با موفقیت یک سه چرخه و اکنون و دو چرخه را رانده باشم. 

سیستم­های حافظه

● حافظه کوتاه مدت ما سپری است که به ما اجازه می­دهد که واحدهایی از اطلاعات به مدت کوتاهی در ذهن نگه داریم. از آنجا که سیستم محدودیتهای زمانی / مکانی دارد باید با سرعت تکه­های کلیدی مرتبط اطلاعات را در واحدهای فردی با تشخیص شباهتها، تفاوتها و الگوهایی که می­تواند آن را ساده نماید ترکیب کند. بازیهای ویدئویی کامپیوتری ممکن است به خوبی برای بازیکنان آنها بدون دستورالعمل روشنی انجام گیرد و بازیکنان را به مبارزه می­طلبد و شکست آنها را به مرحله آغازین باز می­گرداند و پیروزی کشمکش جذاب و پیچیده­تری در محیط الکترونیکی بعدی به وجود می­آورد.

● فرآیندهای حافظه کوتاه مدت ما بخش محیطی که ما درک می­نماییم را تنظیم می­کند. ما به چیزهایی که داخل این چارچوب هستند توجه می­نماییم رسانه گروهی اغلب تصویر مناسبی از یک اتفاق را حذف نموده و اهمیت و مفهوم آن را از بین می­برد.

● کارایی سیستم حافظه بلند مدت ما به توانایی در ایجاد توالی­های طولانی را دارد

1- عملکردهای موتوری وابسته به مهارتهای اتوماتیکی (حافظه عملی) و 2- حوادث، اتفاقات مربوط به قصه­ها (حافظه اخباری) بدین سان فعالیتهای قصه­گویی فرهنگ ما را از طریق مکالمات، جوک­ها، آهنگ­ها، رمان­ها، فیلم­ها، تلویزیون، ورزش­ها و .. جوان­ها باید فرم­ها و تکنیک­های قصه­گویی مختلف را بیاموزند و رسانه الکترونیکی می­تواند به هر دو آنها کمک کند.    

* استاد دانشگاه ارگن

رسانه هاى نوشتارى درعصردیجیتال

 

نویسنده : فاطمه امیرى

منبع : ایران 25/8/85

سالها پیش زمانى که هنوز جنگ جهانى اول شروع نشده بود؛ هنرى فورد با ثبت اختراعش (اتومبیل فورد) پول پارو مى کرد. فرانسوى ها غرق در نمایش هاى مد، مدل هاى جدید لباس را به رخ مردم آن سوى آتلانتیک مى کشیدند، انگلیسى هاى آدابدان و مطیع سنن قدیمى، باز به همان شیوه قدیمى روى نقشه دنبال جزایرى مى گشتند که آنها را مستعمره خود کنند. روس ها به سر و کله خود مى زدند تا تزار را به زیر بکشند و تزار جدیدى جاى او بنشانند. عثمانى ها با لورنس دست و پنجه نرم مى کردند، اما در آمریکا عصر تازه اى از تحولات شروع شده بود؛ آن هم به دست خواننده ها و نوازنده هایى مانند بسى اسمیت، توماس والر و دیویس میلر که در سبک هاى بلوز، جاز و رگتایم مى نواختند. آنها سرانجام توانستند با سبک موسیقى خود سفیدپوستان را که تحت تأثیر نوشته کتابها و روزنامه ها به شدت نژادپرست شده بودند، به تماشاى نحوه اجراى موسیقى شان بکشانند. همین اختلاط فرهنگى میان سفید و سیاه عامل مهمى شد که سیاهان بتوانند در وضعیتى که بیشتر رسانه ها در دست سفیدپوستان طرفدار نژادپرستى بود، با یک ابزار موسیقى، حرف هاى خود را به گوش مردم و دولتمردان آمریکا برسانند. آن زمان بتدریج موسیقى ذهن جوانان آمریکایى را به موضوع تبعیض نژادى حساس کرد، اما مخالفان این جریان، ساکت ننشستند. سیاستمداران گله مند در سخنرانى هاى خود بشدت به این حرکت اعتراض کردند. مادران سفیدپوست فرزندانشان را عاق کردند. کشیشان در موعظه هاى خود جوانان سفیدپوست را از پیوستن به حرکتى که شروع شده بود، منع کردند و... اما هیچ کدام از این روش ها نتوانست از تأثیر موزیک سیاهان بر جوانان سفیدپوست کم کند. این اتفاق هشدارى بود به رسانه هاى بزرگ که همه امکانات و افکار عمومى را در اختیار داشتند. در واقع چند جوان نوازنده با سازهایشان توانسته بودند به رقابت با رسانه هاى بزرگ و تخصصى بپردازند و افکار عمومى را در جهتى که مى خواهند هدایت کنند.

آیا در عصر رسانه هاى دیجیتال، غول شدن یک رسانه، سبکى از موسیقى یا شیوه هنرى دیگر امکان پذیر است؟! یا خبرگزارى ها و روزنامه ها به عنوان شناخته شده و رسمى ترین واحد رسانه اى در عرصه رقابت اطلاع رسانى همچنان پیشتازند و مى توانند افکار عمومى را به نحوى که خود مى خواهند جهت بدهند. سهم روزنامه نگارى که از سال ۱۷۰۱ به صورت یک حرفه درآمد و داراى اصول و قاعده شد و بعدها عنوان رکن چهارم دموکراسى را به خود اختصاص داد، از لحاظ ابعاد تأثیرگذارى و مرجعیت به عنوان کسب خبر چقدر است؟

«طبق آمار رسمى انجمن جهانى روزنامه ها در سال ۲۰۰۴ در سراسر جهان شش هزار و پانصد و هشتاد روزنامه در حال چاپ بوده اند و هر روز کمى بیش از ۳۹۵ میلیون نسخه از آنها به فروش رسیده است. این انجمن ، متوسط حداقل تیراژ هر روزنامه را در سال ۲۰۰۴ در حدود ۶۰ هزار ذکر کرده است. طبق این آمار، درصد روزنامه خوان در ژاپن بیش از هر کشور دیگر و برابر با ۶۴ درصد کل بزرگسالان است و پرتیراژترین روزنامه هاى جهان نیز در همین کشور منتشر مى شوند. این درصد در آمریکا ۲۳ درصد است. روزانه ۸۵ میلیون چینى، ۸۵ میلیون آمریکایى، ۷۲ میلیون هندى و نزدیک به ۷۰ میلیون ژاپنى روزنامه مى خرند.

به گفته دکتر پرویز فزون خواه: «با وجود این آمار که از اقبال عمومى جهانى به کسب اخبار از طریق روزنامه ها خبر مى دهد، در سال هاى گذشته حتى در آمریکا و اروپا نیز درصدى هرچند اندک از تیراژ خود را از دست داده اند. اینترنت به دلیل رواج وبلاگ نویسى و تعداد وبلاگ ها و رادیو و تلویزیون، موجب کاهش تیراژ روزنامه بوده اند.»

با شدت گرفتن رقابت میان اینترنت، رادیو و تلویزیون و روزنامه ها، از سوى کنگره پنجاه و هفتم ژورنالیست ها که در شهر استانبول در سال ۲۰۰۵ برگزار شد، به روزنامه ها و صاحبان آنها توصیه شده که بکوشند مکمل تلویزیون و وبلاگ ها بوده و مطالبى را منتشر کنند که آن رسانه ها قادر به ارائه آنها نباشند. یک روزنامه نگار مطلع در این زمینه مى گوید: «از جمله دیگر توصیه ها که از سوى کنگره ژورنالیست ها مطرح شد این بود که مفسران، نویسندگان مقاله ها و اصحاب ستون هاى ثابت، مطالب خود را ابتدا به روزنامه ها بدهند و بعد در سایت خود درج کنند، ولى این تدبیر هم زیاد مؤثر واقع نشد، زیرا یکى دو روز صبر کردن براى درج مطلب در وبلاگ مسأله را حل نمى کند. تنها راهى که براى روزنامه ها باقى مانده ابتکار تازه و از دست ندادن روزنامه نگاران ماهر و با تجربه است.»

زمانى نه چندان دور در دهه ،۷۰ رویتر، آسوشیتدپرس و فرانس پرس صاحبان بى چون و چراى اخبار بودند، اما در دهه ۸۰ با ورود به دنیاى فناورى کامپیوترى، بنگاه هاى اطلاعاتى محلى تبدیل به غول هاى عظیمى شدند. CBS، NBC، Euronews، CNN، B.CC و الجزیره از جمله این غول هاى رسانه اى اند. تمام سیاستمداران، صاحبان صنایع و بنگاه هاى کوچکى که مى خواستند بزرگ شوند و بنگاه هایى که مى خواستند بزرگ تر شوند، تلاش مى کردند تا خود را به کنار این غول هاى رسانه اى برسانند و در سایه آنها به خواسته هایشان برسند و کمى بیاسایند. دکتر پرویز فزون خواه، متخصص علوم ارتباطات مى گوید: در عصر ابررسانه، اطلاعات خانه ندارد. بسته هاى اطلاعاتى به همه جا سرک مى کشند، اطلاعات مى گیرند، اطلاعات مى دهند و مدام بر حجم خود اضافه مى کنند، اما در سال هاى اخیر یک اتفاق مهم دیگر هم افتاده و آن این که اینترنت و ماهواره نقش زیادى را در این شاهراه ارتباطى به عهده گرفته اند و حجم عظیم اطلاعات به وسیله متخصصان IT جابه جا مى شوند. در نتیجه ارتباطات الکترونیکى هم اخبار و اطلاعات را با سرعت منتقل مى کنند و هم بافت و ترکیب زندگى انسان ها را تغییر بسیارى مى دهند. براى مثال تصویر نلسون ماندلا براى ما شاید از همسایه بغل دستى مان هم آشناتر و نزدیک تر باشد. نلسون ماندلا شهرت جهانى دارد و این شهرت را مدیون فناورى ارتباطى جدید است.

واقعیت این است که در این شاهراه اطلاعاتى، رسانه هاى نوشتارى یا مجبورند خود را با جهان امروز هماهنگ کنند یا باید از گردونه رقابت به کنار بروند، آرام و بى صدا و شاید هم بى خاصیت به کار خود ادامه بدهند. رسانه هاى نوشتارى از جمله روزنامه ها همواره خواهان حفظ اقتدار ایام گذشته اند، اما آیا تنوع رسانه ها، سبک نوشته ها و رفتار رسانه هاى جهانى، دیگر مجالى براى رسانه هاى نوشتارى با بافت سنتى خواهد گذاشت؟

یک مدرس روزنامه نگارى مى گوید: «مردم از حوزه هایى که روزنامه ها به آنها مى پردازند، اشباع و خسته شده اند و این حوزه ها برایشان ملال آور است. حالا روزنامه اى موفق است که همگام با تغییر نیاز مردم حرکت کند».

در کشورهاى دیگر لزوم تغییر در رسانه هاى نوشتارى از جمله روزنامه ها اصلى است که صاحبان جراید قدمت دار، بسیار زودتر از ما به آن پى برده اند. مدیران روزنامه تایمز لندن ـ با بیش از ۲۰۰ سال سابقه انتشار ـ سرانجام در سال ۲۰۰۳ قطع روزنامه خود را تغییر دادند، زیرا هدف آنها ماندن است. بنابراین به دقت تغییر و انطباق با نیازهاى روز را پیگیرى مى کنند: «براى یک روزنامه مهم است که بداند مخاطبان بالقوه اش چه کسانى هستند؟ تعدادشان چقدر است؟ زبانشان چیست؟ چه علایقى دارند و گرایش آنها به کدام حوزه بیشتر است».

در این میان اگر روزنامه اى براى کشف حوزه ها و قلمروهاى ناشناخته جامعه گام بردارد، با پیشرفت در این عرصه و حرفه همگام شده است.

دکتر پرویز فزون خواه استاد دانشگاه مى گوید: «داشتن تیراژ دغدغه اى است که گاهى حتى خواب خوش را از چشم مدیران و صاحبان روزنامه ها مى گیرد و در کشورهایى حتى با قدمت رسانه اى بسیار بیشتر از ما نیز، مهم تلقى مى شود. در کشور ما داشتن تیراژ به معناى سرپا ایستادن روزنامه است و در کشورهاى قوى به لحاظ محصولات نوشتارى و چاپ و انتشار روزنامه، پایین بودن تیراژ نشانه شکاف و گسست بین رسانه ها و حوزه علایق مردم است. اینجاست که آنها همواره خطر از دست دادن مخاطب و تیراژ را احساس کرده و مدام خود را با علایق و خواسته هاى مخاطبان منطبق مى کنند تا از گردونه بیرون نیفتند و در جاى خود بتوانند حتى علایق مردم را به سمت وسویى که خود و صاحبان سیاست و اقتصاد مى خواهند سوق دهند، اما این کار چنان با ظرافت انجام مى شود که شائبه اى از هیچ همدستى میان رسانه ها و صاحبان قدرت به وجود نمى آید.

طبق گزارش بررسى وضعیت روزنامه ها در سال ۲۰۰۴ رقابت روزنامه ها با شبکه هاى تلویزیونى از نظر مطلب ۲۰ برابر بیش از سال هاى گذشته شده است. روزنامه ها تلاش کرده اند تا اخبار پخش شده از تلویزیون ها را تکمیل کرده و به صورت تازه اى ارائه کنند. بیش از پیش خود را با شرایط مخاطبان تطبیق داده و با در نظر گرفتن وقت کم، سلیقه و خواست مخاطبان هرچه بیشتر به چاپ و انتشار روزنامه هاى موردپسند مردم نزدیک تر شوند. چه رسانه هاى دولتى و چه خصوصى اگر نتوانند خود را با دنیاى امروز منطبق کنند، ناچار به خروج از گردونه ارتباطات و اطلاع رسانى اند. غول هاى رسانه اى با هم مى جنگند تا رساندن اخبار ویژه را در انحصار خود داشته باشد. مکاشفه، جست وجو، تحلیل و تولید گزارش عرصه اى است که در اختیار همه رسانه هاست.

پایان نامه ها روی مدار صفردرجه

محتوای پایان نامه ها معطوف به شناسایی مسائل و کوشش برای ارایه راه حل نیست. در موارد فراوانی نیز دیده شده که دانشجویان به تکرار کارهای سایر دانشجویان و رونویسی می پردازند.

واحد پایان نامه درمقاطع کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاههای ایران نتوانسته به اصلی ترین منظور که پیشبرد مرزهای دانش و حل مسائل است، دست یابد. این ناکامی در وهله اول متوجه استادان و دانشجویان نیست. آنها اگرچه غالباً اشتیاق خود را برای تدوین پایان نامه یی با فرم و محتوای عالی از دست داده اند، ولی گاه پایان نامه هایی با ارزش جهانی تحویل بایگانی دانشگاه می دهند. ولی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری حتی تااین اندازه درمطلوب بودن پایان نامه ها نقش ندارد. تماسها و تقاضاهای مکرر گزارشگر روزنامه ایران با وزارت علوم نشان داده که هیچ فرد یا مجموعه یی دراین وزارتخانه برای سیاستگذاری و تعیین رویکرد پایان نامه های دانشجویی پیش بینی نشده است. ا
لبته بررسی های بیشتر نشان می دهد وزارت علوم تاکنون دریک مورد خود را موظف به حمایت مالی از پایان نامه ها دانسته است و آن اینکه هرگاه پیرامون فلسطین وماجراهای مربوط به آن تحقیق شود، دانشجو تا سقف ۱۲میلیون ریال کمک هزینه دریافت می کند.
مصائب فلسطین با این تمهید بیش از گذشته موردتوجه دانشجویان ایرانی واقع خواهد شد. حتی ممکن است دانشجویان درپایان نامه های خود یافته هایی برای پایان بخشیدن به دردهای فلسطین بیابند و آن را با گروههای اسلامی درسرزمین اشغال شده درمیان بگذارند. دراین صورت شاید فلسطین آزادی را ببوسد و آن وقت همه شادمان خواهیم شد. اما شگفتی دانشجویان بویژه در رشته های علوم انسانی این است که چرا وزارت علوم مایل نیست موضوع های مرتبط با مسائل مهم داخلی را نیز مشمول مساعدتهای مالی کند.
دانشجویان با اطمینان می گویند عمق زخم های ایران کمتر از فلسطین نیست و باید در پایان نامه ها مرهمی برای آن یافت. ولی این استدلال تاکنون پاسخی نیافته است و غالب پایان نامه ها، مسائل پراکنده داخلی را با کیفیت و اعتبار پایین دنبال می کنند.
دکتر غلامحسین خورشیدی ، استاد دانشگاه بهشتی که تاکنون در ۴۰ پایان نامه نقش استاد راهنما یا استاد مشاور داشته، دراین مورد می گوید: «نه دانشجو و نه استادان راهنما و مشاور انگیزه یی برای کار مفید و علمی در پایان نامه ندارند. آنها ارزش وقت خود را بیش از آن می دانند که صرف کار تحقیقی کنند. درواقع پایان نامه در دانشگاه نوعی رفع تکلیف است. من به جرأت می گویم دراکثر موارد استاد راهنما حتی پایان نامه را بطور کامل نمی خواند. استاد مشاور و داور نیز چون بهره کاری کمتری از یک پایان نامه دارند، به طریق اولی کمتر از استاد راهنما وقت تلف می کنند».
مضیقه مالی و درنتیجه پیروی نکردن برخی استادان از الگوی آموزشی به دامنه بروز ویژگی های منفی در پایان نامه ابعاد گسترده یی بخشیده است . بطوری که محتوای پایان نامه ها معطوف به شناسایی مسائل و کوشش برای ارایه راه حل نیست. در موارد فراوانی نیز دیده شده که دانشجویان به تکرار کارهای سایر دانشجویان و رونویسی می پردازند. حتی فرم پایان نامه ها نیز به عقیده برخی استادان تأسف برانگیز است.
دکتر مصطفی عسگریان ، استاد دانشگاه تربیت معلم در بیش از ۱۸۰پایان نامه ، راهنما یا مشاور بوده است . او می گوید: «من درپایان نامه های دکترا، غلط های املایی بی شماری پیدا کرده ام. آنها نمی دانند از چه رسم الخطی استفاده کنند. فرم پایان نامه ها گاه رقت انگیز است».
با این همه ، پایان نامه های کارشناسی ارشد غالباً درجلسات دفاع موفق به کسب نمره قبولی می شوند. به گفته دکترحسین عباسی نژاد، معاون آموزشی دانشگاه تهران چنین وضعی حاکی از توافق نانوشته بین استادان و دانشجویان است. او می گوید: «دانشجو واستاد بدون هیچ بحث وکشمکشی به توافق می رسند که کاری انجام دهند وبروند پی کارشان. آنها پیوند عاطفی با هم برقرار کرده اند و درواقع دانشگاه تحت تأثیر این وضع، نقش کمیته امداد وتأمین اجتماعی را پیدا کرده است. هیچ کس هم نباید استادان و دانشجویان را شماتت کند. درحالی که یک استاد با ده سال سابقه در دانشگاههای ما ۳۰۰دلار می گیرد و همتای صفرکیلومتر او در غرب ۱۰هزاردلار دستمزد دارد، چه باید گفت؟»
همزمان با طرح چنین مسائلی این واقعیت نیز مورد تأکید است که پایان نامه هایی با اعتبار بالا در دانشگاهها تدوین می شود. همین پایان نامه ها می تواند دانشگاه را از سستی در تحقیق تبرئه کند و اتهام را متوجه وزارت علوم کند.
دکتر غلامحسین خورشیدی استاد دانشگاه بهشتی می گوید: «وزارت علوم به دلیل نداشتن برنامه و سیستم ، توان تحقیقی دانشگاهها را زایل کرده است. در دانشگاهها هیچ کس نمی داند کار او چه جزیی از یک نظام است. ولی در اروپا وامریکا وقتی یک دانشجو درمورد اعصاب سوسک تحقیق می کند، می داند که کار او بی ارزش نیست و برای پیشبرد علم یا حل مسأله یی درکشورش فایده مند است».
اعاده حیثیت از دانشگاه با چند نمونه آشکارتر می شود. دکتر اسماعیل جمشیدی استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر می گوید:«وزارت جهاد کشاورزی سالانه یک ونیم میلیون تا دو میلیون دلار کربنات پتاسیم وارد و در تهیه انگور تیزابی از آن استفاده می کند. ولی در یک پایان نامه ، دانشجوی ما نشان داد که می توان کربنات پتاسیم را با یک چهارم قیمت تولید کرد».
ولی وزارت جهاد کشاورزی هیچ گاه نخواست این یافته را مورد بررسی قرار دهد. بی رغبتی وزارت جهاد کشاورزی در استفاده از دانش نظری قابل تعمیم به کل سازمان اداری و صنعتی کشور است.
دکتر اسماعیل جمشیدی ، استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر از پایان نامه هایی سخن می گوید که چنانچه مورد استفاده واقع شود، تحول آفرین خواهد بود: «سالانه ۵۰میلیارد عدد آجر درکشور مصرف می شود. تهیه این تعداد آجر نیازمند ۱۰۰میلیارد کیلو خاک رس است. باتوجه به اینکه تشکیل یک سانتی متر خاک، میلیونها سال طول می کشد، ما در یک پایان نامه نحوه تهیه آجر سبک وزن را بررسی وموفق به کشف آن شدیم . درنتیجه ۱۳سال پیش به وزیر مسکن نامه نوشتم و گفتم با این شیوه نه تنها سالانه ۷۰میلیارد کیلو خاک رس صرفه جویی می شود، بلکه تا ۵درصد از سوخت موردنیاز برای پخت آجر کاهش می یابد. استفاده از این آجرها همچنین می توانست در زلزله ، منجر به خسارت کمتری شود و نیز از انتقال حرارت به بیرون در زمستان و انتقال گرما به داخل خانه در تابستان ، جلوگیری کند. اما هیچ یک از این مزایا نتوانست وزارت مسکن یا حتی وزارت نفت را مجاب کند که دست کم به یافته های پایان نامه نظر بیفکنند».
دریک نمونه دیگر، دانشجویان دکتر جمشیدی نشان دادند که می توان استراتژی صادرات ایران را دگرگون کرد. دکترجمشیدی می گوید: «تصمیم گرفته شده با صرف ۴میلیارد دلار هزینه، کار لوله کشی به هندوستان صورت گیرد تا هرتن گاز کشور به ارزش ۳۰ دلار به آنها فروخته شود. درحالی که ما در پایان نامه نشان دادیم با همین گاز و استفاده از آب دریا می توان آب شیرین تولید کرد و آن را با دو تاچهاربرابر ارزش گاز صادراتی به کشورهای خلیج فارس فروخت. این عمل نه تنها نیازمند ۴میلیارد دلارسرمایه گذاری نیست که سبب درآمد بیشتر، کارآفرینی ووابسته کردن کشورهای خلیج فارس به کالای استراتژیک ایران می شود».
سرنوشت پایان نامه های معتبر متفاوت از پایان نامه های بی اعتبار نیست. هردودسته، سالها درکتابخانه دانشگاهها و کتابخانه ملی خاک می خورند. نه دستگاههای اجرایی و نه محققان داوطلب استفاده از پایان نامه های معتبر نیستند. گویا از صفر شروع کردن وارد ضمیر ناخودآگاه اهل علم وعمل شده است

روزنامه ایران - شماره ۱۹۱۶ - سال هفتم - یکشنبه ۱ مهر ۱۳۸۰

نظام آموزشی اتریش(۴)

آموزش از راه دور

تاریخچه

آموزش از راه دور Fernstudien  از سال 1979 توسط مؤسسة Interuniversitateres Forschungsinstitut fur Fernstudien  ارائه شد. سازمان فوق روابطی با تمامی دانشگاه های اصلی اطریش داشته و دوره های ویژه ای را به بزرگسالانی که در جستجوی استخدام و کار می‌باشند، ارائه می‌نماید. برنامه هایی که تا کنون توسعه و تحول یافته‌اند، دوره های آموزش ریاضیات کاربردی، مشاور انرژی، آموزش معلم و فیزیوتراپی می باشند. از زمانی که این برنامه ها تحول و توسعه یافته اند، دانشجویان ممکن است در Fernuniversitat Hangen به تحصیل مشغول گردند که دوره های متوسطه را در رشته‌های اقتصاد، حقوق، علوم اجتماعی، آموزش و مدیریت ارائه می نماید. دانشجویان در Fernuniversitat Hangen که در اطریش زندگی می نمایند، ممکن است به مراکز، Linz، Bregenz، و Wien، به منظور مشاور فنی و اجتماعی بازگردند. دوره‌هایی  که در همکاری با Fernuniversitat Hangen  ارائه می‌گردند شامل، مدیریت، بازرگانی، اقتصاد، ریاضیات، انفورماتیک، مهندسی برق، علوم آموزشی، اجتماعی، علوم سیاسی، فلسفه، ادبیات، تاریخ و علوم رفتار اجتماعی می‌گردد. تقریباً 2000 دانشجو در حال حاضر از این امکان بهره می‌جویند. تحت ماده قانون تحصیلات دانشگاهی، دانشگاه های اطریش ممکن است دوره های تحصیل از راه دور را برقرار نمایند. دانشگاه های کشور اطریش به اشخاص سالخورده و بازنشسته نیز به عنوان دانشجوخوش آمد می گوید. دوره ها، مدارک و شرایط پذیرش همانند شرایط دانشجویان جوان می باشد.در اتریش دانشگاه آزاد وجود ندارد و نیز در آستانه ورود به هزاره جدید، هیچ‌گونه دوره آموزش از راه دور که دانشگاه‌های اتریش به منظور ارایه مدرک ایجاد کرده و یا توسعه داده باشند، به چشم نمی‌خورد. طرح تاسیس یک موسسه دولتی آموزش راه دور در اواسط دهه 1990 به ظاهر هنوز تکمیل نشده است. عرضه‌کنندگان خصوصی عمده در OFV ( اتحادیه آموزش راه دور اتریش) دسته بندی شده‌اند.

موسسات دولتی آموزش راه دور

در اواسط دهه 1990، یک ابتکار جدید از سوی دولت مرکزی و حکومت شهر وین‌ ـ موسوم به کانون تحصیل شخصی وآموزش راه دور اتریش ـ بر اساس الگوی موسسه دولتی آموزش راه دور، طرح‌ریزی شد اما به ظاهر کانون مزبور هنوز به نام نویسی دانشجویان نپرداخته است. در حال حاضر، یک موسسه با سابقه آموزش راه دور که وابسته به اتریش است و نیز برخی تدارکات از سوی نهادهای نیمه دولتی وجود دارند.

موسسات خصوصی آموزش راه دور

اتحادیه آموزش از راه دور اتریش در سال 1970 به منظور توسعه آموزش از راه دور دولتی و خصوصی در اتریش تاسیس شد. در فهرست اعضای این اتحادیه، مجموع 8000 نام نویسی در سال، برای دوره‌هایی که در چارچوب تعریف آموزش راه دور پذیرفته شده‌اند، دیده می‌شوند. تعداد 15000 نام نویسی دیگر در سال در کالجهای خارج از اتحادیه مزبور به ثبت می‌رسد.

دوره‌های دانشگاهی آموزش راه دور

هیچ‌گونه برنامه دانشگاهی که برای آموزش از راه دور، ایجاد و توسط یک دانشگاه اتریشی ارایه شده باشد؛ وجود ندارد. از اینرو، دانشجویان اتریشی در دانشگاه آزاد آلمانی یا دانشگاه آزاد انگلیسی نام نویسی می‌کنند و مراکز مشترک تحصیل از راه دور در شهرهای وین، برنتس و لینتس وجود دارد. برای ارایه دوره‌ها بر روی شبکه گسترده جهانی گرایش فزاینده‌ای وجود دارد، اما تاکنون، برنامه‌هایی برای اعطای مدرک کامل برای بزرگسالانی که در دانشگاه حضور ندارند، ارایه نشده است.

موسسات آموزش از راه دور دولتی	9900
موسسات آموزش از راه دور خصوصی	26000
دانشگاه‌های آزاد	0
دوره‌های آموزش از راه دور دانشگاه‌ها	1000
جمع	36900

در مرحله اول در طرح دو مرحله‌ای سقراط با عنوان آموزش آزاد و آموزش از راه دور، تکنولوژی‌های نوین در بخش آموزش(MINERVA) در تاریخ اول نوامبر 2000 مورد استفاده واقع شدند؛ 115 مجری طرح در تاریخ اول مارس 2001 به طرح نهایی راه یافتند و از آن میان با 43 طرح موافقت بعمل آمد. از 9 طرح حاضر که با مشارکت اتریشی‌ها اجرا شد 4 طرح به مرحله دوم راه یافتند و در آخر 2 طرح مورد موافقت واقع شدند. علاوه بر این اتریش در 9 طرح با عنوان همکار حاضر شده است. 2 طرح پذیرفته شده عبارتند از :

1- طرح NODE (با همکاری دانشگاه‌های لودرون پاریس و سالزبورگ).

2- طرح TELESYSTEMS با مشارکت مرکز WIFI وین. به پروژه NODE مبلغ 239389000 یورو و به طرح TELESYSTEMS مبلغ 225277000 یورو کمک مالی تعلق گرفت. مجموع کمک‌های گسترشی طرح‌های موجود در اروپا بطور میانگین 211067000 یورو می‌باشد و میانگین این مبلغ در اتریش مبلغ 232331000 یورو می‌باشد. در سال 1997 برای اولین‌بار یک طرح اتریشی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در سال 1998 این تعداد به 2 طرح، در سال 1999 سه طرح و در سال 2000 چهار طرح ODL در اتریش مورد پذیرش واقع شدند. در سال 2001 این تعداد به 2 طرح کاهش یافت.

اصول آموزشی

یکی از اصول عمده آموزش و پرورش سیاسی در اتریش عبارت است از بست اگاهی بر پایه مردم سالاری توسعه گونه تفکر اروپایی و طرز تفکری جامعه نگر بر مبنای درک مسایل بنیادی بشریت .بر مبنای این اصل آموزشی تمامی برنامه های آموزشی در کلیه انواع و صورتهای مدارس در جهت ایجاد امکان یک تقاتل عمیق با موضوع روند یک پارچگی اروپا و نقش کشور اتریش در اتحادیه اروپا تمحیداتی در نظر گرفتند علاوه بر این در این برنامه به دانش آموزان وظایف دفاع از میهن و سیاست امنیتی تفهیم می شود.این اصل بنیادی هنوز جای دارد که تحقق بخشیده شود از این رو بنا بر یک مصوبه وزارتی سالیانه به مناسبت روز اروپا در نهم ماه می هر سال به مدارس درباره مسایل مهم و تغیرات همگام با زمان در اتحادیه اروپا اطلاع رسانی می شود.وزارت آموزش  و پرورش ارتباط نزدیکی با تعدادی از موسسات غیر دولتی دارد که در مسائل مربوط به اروپا فعالیت  می کنند. و از فعالیت های آنها حمایت می کند. با همکاری این موسسات غیردولتی نمایشگاههای مختلف ، سخنرانی، جاسات پرسش و پاسخ…. برگزار میشود.در این قبیل برنامه ها به موضوعات مختلفی از قبیل اطلاعات عمومی در مورد اتحادیه اروپا واحد پول یورو و در حال حاضر در مورد گسترش اتحادیه اروپا به شرق پرداخته می شود هدف عمده این برنامه این است که دانش آموزان با فعالیت بیشتری با مسا’ل مربوط به اتحادیه اروپا رو در رو شوند تا اینکه تنها با بمباران اطلاعاتی محض مواجه گردند. وزارت اموزش و پرورش علاوه بر برپایی دوره های آموزشی برای معلمین تعداد زیادی سمینار در بروکس و استراسبورگ و همچنین در سه سال اخیر در کشورهای متقاضی عضویت در اتحادیه اروپا سازمان دهی کرده است.وزارت آموزش و پرورش در تهیه هیچ گونه اطلاعات در مورد اتحادیه اروپا نقشی ندارد تنها در برخی موارد از تهیه مواد اطلاعاتی توسط دیگران حمایت می کند این وزارتخانه به عنوان تولید کننده عمل نمی کند بلکه در اصل تنها اطلاعات و دانش تخصصی را در اختیار عموم قرار می دهد. بر طبق مادة قانون مربوط به ساختار مدارس مصوب 25 جولای 1962، وظیفة مدارس اطریش ترقی و افزایش استعدادها و تواناییهای بالقوة جمعیت جوان کشور مطابق با ارزشهای نژادی، مذهبی  و اجتماعی و آموزش و ایجاد خوبی و زیبایی بواسطة آموزش مطابق با دوره های مطالعاتشان می باشد.  مدارس اطریش باید به جمعیت جوان، دانش و مهارت مورد نیاز برای زندگانی و اشتغال آینده اشان را آموخته و آنها را برای کسب دانش برای ایجاد و بکار گیری ابتکار عملشان، آموزش دهد. قانون اساسی اطریش از ورود و دستیابی کل افراد به مدارس بدون توجه به اختلاف نژادی، اصل و نسب، مقام، مرتبه. کلاس، زبان یا مذهب حمایت بعمل می آورد.در مقایسه مدارس بخش خصوصی، ممکن است دانش آموزان را بر اساس مذهب، زبان یا نژاد که البته این امر به ندرت بکار گرفته می شود، انتخاب نماید.

http://www.iranculture.org/research/edupol/countries.php?c=austria&s=4-13#content

نظام آموزشی اتریش(۳)

امکانات تحصیلی

اعطای کمک هزینه های تحصیلی

در ترم زمستان 2001/2000 درمجموع 20185 کمک هزینه برای دانشجویان دانشگاههای علمی پرداخت شده است. برای دانشجویان دانشگاههای هنر تعداد 711 کمک هزینه و برای دانشجویان مدارس عالی تعداد 2616 مورد کمک هزینه پرداخت شده است. تقریباً 36% دریافت کنندگان کمک هزینه که مشغول به تحصیل در دانشگاهها بودند از حداکثر کمک هزینه استفاده کرده اند. میانگین کمک هزینه تحصیلی در دانشگاهها در ترم زمستانی 2001/2000 مبلغ 51800  شیلینگ در سال  بوده است.

کمک هزینه های تحصیلی ویژه دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاههای خارجی 

وزارت آموزش و علوم و فرهنگ کمک هزینه هایی برای دانشجویان ، دانش آموختگان و دانشمندان جوان خارجی در چهارچوب برنامه های مربوط به کمک هزینه ای در ذیل ارائه می دهد:

- ارائه کمک هزینه های اتریش برای دانشجویان و دانش آموختگانی که موضوع کارهای تحقیقاتی مقطع کارشناسی یا رساله دکترای آنها در رابطه با کشور اتریش باشد.

- کمک هزینه های طرح ارنست ماخ (Ernst Mach)به دانش آموختگان کشورهای صنعتی برای انجام فعالیتهای علمی در اتریش

- کمک هزینه های طرح برتا فون سوتنر (Bertha von Suttner)برای نوشتن رساله دکتری و به پایان رساندن تحصیلات دکتری در اتریش ( ارائه کمک هزینه به مدت سه سال )

- کمک هزینه های طرح فرانتس ورفل (Farnt Werfel) کمک هزینه های دو ساله تحقیقاتی برای مدرسان جوان دانشگاهها ، که کانون فعالیتها و مشغولیتهایشان ادبیات اتریش است، برای تحصیلات تکمیلی در اتریش تقاضا نامه ها جهت دریافت این کمک هزینه ها به نمایندگیهای اتریش در خارج از کشور تحویل می گردند . انتخاب دریافت کنندگان کمک هزینه توسط یک کمیسیون از دانشمندان در اتریش صورت می پذیرد.درسال تحصیلی 2003-2002 بیش از245کمک هزینه در چهارچوب این چهار برنامه مربوط به کمک هزینه در اختیار دانشجویان و دانش آموختگان بیش از 30 کشور قرار گرفت .

- ارائه خدمات تدارکاتی و پشتیبانی اجتماعی و بهداشتی به دانشجویان

- برقراری امنیت اجتماعی برای دانشجویان داخلی و خارجی

امکانات آموزشی ویژه دانشجویان دوره های عالی خصوصی

علاوه بر 18دانشگاه دولتی دراتریش،مدارس عالی کلیسایی ومدارس عالی علوم کاتولیکی وجود دارند. مراکز خصوصی مختلفی دوره های MBA را ارائه می کنند. این دوره ها از لحاظ دولتی تأیید شده نیستند. دوره های آموزشی خارج از ساختار دانشگاهها بر اساس قانون آموزش دانشگاهی به مرور زمان می توانند قالب دانشگاهی به خود بگیرند. درحال حاضر ارائه دهندگان دوره های مدارس عالی تخصصی، اشخاص حقوقی با حقوق خصوصی هستند. ازسال 1999(قانون تاْیید مؤسسات آموزشی تحت عنوان دانشگاههای خصوصی) دوره های تحصیلات ثانویه یا به عبارت دیگر مؤسسات آموزشی خصوصی مشابه مدارس عالی دولتی می توانند از لحاظ دولتی با عنوان دانشگاههای خصوصی تأیید شوند. اهمیت کمی دانشگاههای خصوصی تاکنون ناچیز بوده است. 

پذیرش تحصیلی

برای پذیرش در دورة معمولی تحصیلی، دانشجویان باید مدرک امتحان ورود به دانشگاه را داشته باشند. دانشجویان از یک دانشگاه ویژه برای یک دوره درخواست می‌نمایند. سپس آنها در هر نیم ترم مجبور به ثبت‌نام در دوره‌ایی می‌باشند که انتخاب کرده‌اند.در بعضی موارد، الزام به دادن امتحانات تکمیلی نیز وجود دارد. دانشجویانی که درخواستهای پذیرش رسمی را برای دوره‌ای که انتخاب کرده‌اند، در دست ندارند مجبور به دادن امتحانات تکمیلی قبل از ورود به دانشگاه یا در دو ترم اول دوره می‌باشند. قوانین تحصیلی، درخواستهای رسمی برای ورود به دوره‌های مختلف تحصیلی را تشریح و توصیف می‌نمایند. در کالجهای هنرهای زیبا تنها بعضی از دوره‌هایشان دارای امتحان ورودی است که استعداد هنری ارزیابی می‌گردد. داوطلبانی که امتحان ورودی به دانشگاه را پشت سر نگذاشته باشند، ممکن است از آنها امتحان ورود به دانشگاه که در برگیرنده ارزیابی برای تحصیلات دانشگاهی در طیف محدودی از رشته‌ها است به عمل آید.

دانشجویان خارجی

در یک سال تحصیلی حدود 15 % از کل دانشجویان دانشگاههای علمی دانشجویان خارجی هستند. این دانشجویان در دانشگاههای هنر 37% از کل دانشجویان هستند . سه دانشجویان خارجی در سال 2001/2000 در مدارس عالی فنی بیش از 3% بوده است . تعداد دانشجویان رسمی کشورهای اروپای شرقی ( لهستان ، چک ، اسلوواکی ، مجارستان ، رومانی ، بلغارستان ) که در اتریش مشغول به تحصیل هستند ا ز2000 نفر در ترم زمستان 91-1990 به 8700 نفر در ترم زمستان 2002-2001 رسیده است  . و بدین ترتیب در این یازده سال چهار برابر شده است . اما تعداد دانشجویان غیر اروپایی که از کشورهای در حال توسعه کمتر شده است . میزان فارغ التحصیلان خارجی در دانشگاههای اتریش در سال تحصیلی 2001-2000 بالغ بر 10% از کل فارغ التحصیلان بود .

پذیرش دانشجویان خارجی

فردی که تابعیت کشور اطریش را دارا نمی باشد. تبعه های خارجی که از شرایط یکسان تبعه های اطریشی بهره می برند به قرار ذیل می باشند :

شهروندان لوگزامبورگ، شهروندان Liechtenstein و اشخاصی که در ایالت ( شهر ) Bolzano ( ایتالیا) با زبان مادری آلمانی که خودشان را اعضای این جامعة زبانی دانسته و تبعیت اطریشی را دارا نمی باشند.

شرایط پذیرش 

دانشجویان خارجی اگر مدارکشان معادل با مدرک Matura باشد و به آنها اجازة ورود به دانشگاهی در کشور خودشان را بدهد. در دوره های تحصیلی دانشگاه پذیرفته می‌شوند.  آنها همچنین باید مدرکی را ارائه نمایند که دال بر این باشد که یک مؤسسه آموزش عالی در کشور خودشان، آنها را در تحصیلات دانشگاهی در رشتة مورد نیاز و مورد نظر مورد پذیرش قرار داده است.

مدارک مورد نیاز

- برخورداری از مدرک مدرسة متوسطة Reifepru fung/ Matura

- گذراندنFachhochschule Programmes  به منظور ورود به کلیه مؤسسات آموزش عالی ( دانشگاه ها، دانشگاه های هنرو ......)

- برخورداری از دانش کافی زبانی 

 دانش کافی از زبان آلمانی مورد نیاز می باشد. در موارد خاص ، دانشجویان باید امتحان زبان آلمانی را ( بصورت کتبی و شفاهی ) در دانشگاه قبل از ثبت نام به عنوان دانشجویان تمام وقت، پشت سر گذارند. امکانات و شرایط تحصیل زبان آلمانی در تمامی دانشگاه ها و در تعدادی از مدارس آموزش زبان در دسترس و قابل ارائه می باشد. برای دانشجویان خاور نزدیک، دوره های ویژه ای از طریق جامعة Purgstall - Hammer  ارائه می گردد.

جابجایی دانشجویان 

از مجموعا 13303 فارغ التحصیل داخل کشور ، یعنی فارغ التحصیلان مقاطع اول و دوم در سال تحصیلی 2000-1999 در دانشگاههای علمی 28% در طی تحصیل در رابطه با تحصیلات خود دوره ای را د رخارج از کشور به سر برده اند . این میزان در دانشگاههای هنر 21 درصد است که نمایانگر افزایشی حدود 2درصد نسبت به سال تحصیلی 98-1997 و حدود 8% نسبت به سال تحصیلی 97-1996 می با شد . درمورد فارغ التحصیلان مقطع اول میزان فارغ التحصیلان داخلی در سال تحصیلی 2000-1999 در دانشگاههای علمی حدود30% و در دانشگاههای هنر 25% است . در مورد مدارس عالی تخصصی در سال 2000-1999 میزان 34 درصد از فارغ التحصیلان در طی تحصیل دوره ای را در خارج از کشور پشت سر گذاشته اند . درسال تحصیلی 2001-2000، 1094 مورد کمک هزینه تحصیلی برای تحصیل در خارج از کشور ، بر حسب معیارهای اجتماعی ، و در مجموع به میزان 1920684 یورو ازائه شده است . این میزان نسبت به سال گذشته افزایش چیم گیری نداشته است ، اما در مجموع از سال 1995 به بعد افزایشی 40 درصدی را نشان می دهد . از طرف وزارت آموزش ، علوم و فرهنگ اکثر کمک هزینه ها تنها به منظور تحصیلات تکمیلی برای فارغ التحصیلان دانشگاهها و مدارس عالی تخصصی اتریش ارائه می شوند (برنامه های کارشناسی ارشد و یا دکتری در کشورهای غیر آلمانی زبان ) . در این زمینه در سال تحصیلی 2000-1999 میزان 2 میلیون یورو تخصیص داده شد . و یا به منظور کارآموزی د رسازمانهای بین المللی و فرا ملی در سال 2000-1999 به میزان 125000 یورو کمک تعلق گرفت . محبوبترین کشورها برای تحصیل کشورهای عضو اتحادیه اروپا ، امریکا و کانادا هستند . از سال تحصیلی 98-1997 تا 2000-1999 با مجموع 12857 مورد اقامت درخارج از کشور ، دانشجویان اتریشی در چهارچوب برنامه های گوناگون با اهدای کمک هزینه مورد حمایت قرا رگرفتند . از این میزان 11991 دانشجو پیش از اتمام مقطع اول و 1658 دانشجو پس از فارغ التحصیلی کمک هزینه دریافت کرده اند.

97%  ازسفرهای خارج توسط دانشجویان دانشگاهها صورت می گیرد . یک چهارم این موارد سفرتوسط دانشجویان دانشگاه وین (29%) و نیز دانشوران رشته های علوم اجتماعی و اقتصادی (25%) از بیشترین کمک هزینه های اقامت د رخارج از کشور استفاده کرده اند .در زمینه تحصیلات در خارج ازکشور از سال تحصیلی 98-1997 افزایش اندکی در میزان موارد تحصیل در دیگر کشورهای اروپایی و چین به چشم می خورد. میزان موارد اقامتهای تحصیلی در کشورهای اروپای مرکزی و شرقی و نیز امریکای شمالی تغییری نکرده است .در مقایسه با سالهای 1995-1994 تا 97-1996 تعداد سفرهای تحصیلی خارجی دانشجویان اتریشی در چهارچوب برنامه های اعطای کمک هزینه تقریبا بدون تغییر مانده است .در سال تحصیلی 98-1997 تعداد دانشجویان اتریشی متقاضی کمک هزینه د رچهارچوب برنامه های اراسموس بالغ بر 2479 نفر می گشت که 5/65 درصد از آنها این کمک هزینه را دریافت کردند. درسال 2001/2000تعداد این دانشجویان به 3077 نفر افزایش یافته بودکه 3/62 %  از آنها موفق به دریافت کمک هزینه شدند . از سال 1999 تا 2001 د رچهارچوب برنامه های لئوناردو از 935 دانشجو و حمایت به عمل آمد . در چهارچوب طرح گسترش فرصت های نوین آموزشی و برنامه های درسی جدید د رحوزه آموزش حرفه ای در سال 2000و 2001 د رمجموع 18پروژه با هدایت اتریش با دریافت مبلغ 8/2میلیون یورو حمایت مالی شدند . برای مدت 2 تا 3 سال 14 پروژه نوآورانه از طرف اتحادیه اروپا کمک مالی دریافت کردند، که سه مورد از آنها برای حمایت از قابلیتهای زبانی و یکی برای راه اندازی یک شبکه فرا ملی بود.

کمک هزینه های جابجایی دانشجویان

طرح اراسموس

ازسال تحصیلی 93/1992کمک هزینه های جابجایی دانشجویان از محبوبیت بسیاری برخوردار شده اس همچنین در سال تحصیلی 03/2002 موارد درخواست این کمک هزینه ها 10% ا فزایش داشته است . د رمیان دانشجویان انگلیس رتبه اول و فرانسه رتبه دوم را به عنوان محبوبترین کشورهای میزبان دارا هستند . به طور سنتی دانشگاهها و پس از آنها آکادمی های تعلیم وتربیت و آکادمی های اجتماعی بهترین امکانات را برای جابجایی دانشجویی عرضه می کنند.

ارزیابی تحصیلی

از دانشجویان امتحانات کتبی و شفاهی به عمل می‌آید. امتحانات نهایی بوسیلة هیأت امتحانات برگزار می‌گردد. مدارک دیپلم و پایان‌نامه‌های دکتری برای ارزیابی در نظر گرفته می‌شوند. تفاوت بین امتحانات از طریق قانون تحصیلات اعمال می‌گردد. قوانین و دستوراتی که بر دوره‌های تحصیلی مختلف اعمال می‌شوند، روشن‌کنندة نوع امتحان و تعداد دفعات امتحان در طی دورة تحصیلات می‌باشد. مربی (استاد دانشگاه) تصمیم می‌گیرد که در چه تاریخی از نیم ترم تحصیلی و با چه شیوه و روشی (امتحان کتبی یا شفاهی) دانشجویان ارزیابی گردند.قضاوت در مورد موفقیت دانشجو در یک درس ـ به استثنای دروس نظری ـ بر عهدة استاد می‌باشد. چه در دانشگاهها و چه در دانشگاههای هنر برای هر مقطع تحصیلی امتحان مربوط به آن برگزار می شود: در مقطع کارشناسی امتحان کارشناسی و در مقطع کارشناسی ارشد امتحان کارشناسی ارشد. برای برگزاری این امتحانات در قانون تحصیلات دانشگاهی مصوب سال 1997 سه شکل امتحان پیش بینی شده است:

امتحانات کمیسیونی برای تمام رشته‌ها

امتحانات تخصصی برای هر رشته تخصصی

امتحانات درسی برای هر بخش از دروس تخصصی

کمیته آموزشی در مورد اینکه کدام امتحان یا کدام سیستم در هر رشته تحصیلی استفاده شود تصمیم می گیرد. علاوه بر شرکت در امتحانات کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه یک پایان نامه کارشناسی یا کارشناسی ارشد نیزضرورت دارد. در تحصیلات دوره دکترا، مدرک اصلی اثبات کارایی دانشجو تز دکترا است. تحصیل با پشت سر گذاشتن امتحان شفاهی دوره دکترا پایان می یابد. برای نظام امتحانی در مدارس عالی حرفه ای مقررات مرکزی خاصی وجود ندارد. هر دوره آموزشی در مدارس عالی فنی ترتیب امتحانی خاص خود را دارد. تحصیل در تمام رشته های مدارس عالی فنی با انجام امتحان لیسانس پایان می یابد. این امتحان از یک پایان نامه و یک امتحان کمیسیونی تشکیل می شود. اساساٌ امکان تکرار هر امتحان که توسط یک ممتحن برگزار می شود برای هر دانشجو تا سه بار و در هر امتحان که توسط یک کمیته برگزار می شود دوبار است. پس از مرحله دوم تحصیلی، یکبار تمدید اضافه بر تعداد پیشین امتحانات مجاز خواهد  بود. در رشته های هنر امتحانات دیپلم را می توان تا سه مرتبه تکرار نمود.قبول نشدن در آخرین دور مجاز امتحانات باعث محرومیت از تحصیل می شود. ادامه تحصیل یا شروع به تحصیل مجدد این دانشجو در هیچ یک از دانشگاههای داخلی مجاز نمی باشد اما تغییر رشته در هر زمان امکان پذیر است. پشت سر گذاشتن موفقیت آمیز امتحانات می تواند همچنین در صورت  احتمال محرومیت از رشته جدید تحصیلی مد نظر قرار گرفته شود.در آکادمی مشاغل اجتماعی اصولا همان درستور العملها، آیین نامه ها و ابلاغیه هایی اعتبار دارند که در مورد مدارس حرفه ای استفاده می شوند. در مورد کارآموزی، دروس عملی و تمرینها فقط دو معیار قضاوتی وجود دارد: «موفقیت آمیز » و یا «بدون موفقیت».

در دروس نظری قضاوت علمی با انجام امتحان شفاهی ( امتحانی در مورد موضوع درس در طول ترم برای درس نظری مذکور) صورت می پذیرد. مقرارت مربوط به این مورد در قوانین آموزشی معین شده اند. تکرار دوباره امتحان شفاهی در صورت عدم موفقیت امکان پذیر است.

در سمینارها و کلاسهای حل تمرین کارآیی دانشجویان به طور مستمر و در طی تمام ترم مورد بررسی قرار می گیرد. (به صورت شفاهی، کتبی و عملی )

امکان اعتراض کتبی به نمره عدم قبولی نیز وجود دارد.در کالج ها اصولا همان دستورالعملها،آیین نامه ها و ابلاغیه هایی اعتبار دارند که در مورد مدارس حرفه ای استفاده می شوند ( قانون آموزشی مدارس، دستورالعملهای مربوط به ارزیابی در مورد کارائی علمی). سوالات امتحانی توسط معلمان معین می شود. از دیگر وظایف معلمان در کالج ها به عمل آوردن امتحانات و ارائه پیشنهاد در مورد سوالات امتحانی در زمینه امتحانات دیپلم کالج ها به شورای مدارس استان است.

قضاوت در مورد کارآیی عملی دانش آموز در هر ترم بر مبنای همکاری وی در کلاس درس و تشخیص کارایی وی از طریق شفاهی، کتبی و عیلی صورت می گیرد. امتحانات شفاهی در مورد مطالب درسی هر ترم می توانند در صورت تمایل دانش آموز و تشخیص معلم به عمل آیند. تکرار این امتحانات شفاهی امکان پذیر نمی باشد. در صورت عدم قبولی و یا عدم ارزیابی در یک ترم، امتحانات شفاهی در ترم بعد به عمل می آیند.

در پایان هر ترم، دانش آموز کارنامه دریافت می کند.

در کالج در پایان دوره تحصیلی امتحان لیسانس به عمل می آید.

در آکادمی های فنی-پزشکی و مامایی برای ارزیابی موفقیت تحصیلی در چهارچوب آموزش نظری در طی زمان تحصیلی امتحاناتی توسط کادر آموزشی ارائه دهنده دروس تخصصی مربوطه برگزار می شوند. در چهارچوب آموزش عملی ارزیابی مداومی در طول ترم به عمل می آید و در پایان هر سال تحصیلی کارنامه صادر می گردد. پس از به اتمام رساندن دوره تحصیلی یک امتحان لیسانس کمیسیونی توسط کمیسیون امتحانات به عمل میآید.

ارزشیابی مدارک تحصیلی

1- مدارک Diplom که با 2 تا 3سال تحصیل، صادره از کلیه کالج ها با هر گرایشی و همچنین تحصیلات نیمه تمام حداقل با گذراندن دوره عمومی دانشگاه ها (Studienabschnitt) به شرط برخورداری از دیپلم دبیرستان "کاردانی" ارزشیابی می شود.

2- مدارکDiplom Ingenieur(FH), Magister(FH), Diplom Ingenieur Magister. Art, Magister که با 3تا 4سال تحصیل (طول دوره اسمی) صادره ازکلیه دانشگاه ها، دانشکده های هنرهای عالی و مدارس عالی فنی، "کارشناسی" ارزشیابی می شود.

3- Diplom Ingenieur, Magister. Art, Magister که با 4تا 5سال تحصیل(طول دوره اسمی) صادره از کلیه دانشگاه ها، دانشکده های هنرهای عالی و در صورت گذراندن پایان نامه، "کارشناسی ارشد پیوسته"ویا باداشتن مدرک کارشناسی "کارشناسی ارشد"ارزشیابی می شود.

4- مدارکDoktor به شرط داشتن مدارک بند های 2و3یا کارشناسی ارشد "دکتری"ارزشیابی می شود.

5- هیچیک از مدارک دانشگاهی که به صورت خصوصی، مکاتبه ای، ترددی و غیر حضوری گرفته شود ارزشیابی نمی شود.

مشاوره تحصیلی

عدم قبولی در آخرین دور مجاز شرکت در امتحان منجر به محرومیت از تحصیل می شود. ادامه تحصیل و یا شروع به تحصیل مجدد (در همان رشته ) در دانشگاههای داخلی مجاز نمی باشد. البته تغییر رشته تحصیلی در هر زمان امکان پذیر است. پشت سر گذاشتن موفقیت آمیز امتحانات می تواند در امر محرومیت از تحصیل در رشته جدید مد نظر قرار گیرد.هر ترم در صورتی پشت سر گذاشته می شود که توانایی دانشجو در تمامی مواد درسی با توجه به کسب حداقل نمره که در قانون تحصیلی در نظر قرار گرفته شده، مثبت ارزیابی شود. ادامه تحصیل با وجود تعدادی مواد درسی که دارای ارزشیابی منفی ویا عدم ارزیابی بوده اند ممکن خواهد بود. ( جزئیات دستورالعمل ها در قوانین تحصیلی آمده است ). پیش شرط ارزیابی مثبت در یک درس، حضور دانشجو در کلاس، بر طبق حداقل زمان حضور که در قوانین تحصیلی در نظر گرفته شده، می باشد. پشت سر گذاشتن موفقیت آمیز دوره کارآموزی به وسیله صدور کارنامه گواهی می شود. در صورتیکه دوره کارآموزی با موفقیت پشت سر گذارده نشود، باید با انجام یک شغل تجربی که از نظر ارزشی با کارآموزی برابر باشد تکرار شود.تعدادی از معلمان آکادمی به عنوان مشاور آموزشی در نظر گرفته شده اند. این معلمان در صورت تقاضای دانشجویان در مورد انتخاب واحد، تعیین دوره آموزش و امتحان لیسانس یا مسائل دیگر اطلاعات لازم را در اختیار دانشجویان قرار می دهند.

اشتغال دانشگاهیان

لازمه فارغ التحصیل شدن از یک دانشگاه لزوما مجوز اشتغال را به همراه نخواهد داشت. در صورتیکه برای استخدام در قسمتهای دانشگاهی مجوز قانونی اشتغال لازم باشد، این مجوز به جز در رشته دامپزشکی با یک دوره آموزشی ارتقائی بدست می آید. ( برای مثال در شغلهای پزشکی، دبیری، قضاوت و غیره ) امکان تحصیل به عنوان دانشجوی مهمان، ارتباط با مؤسساتی که در زمینه اشتغال فعالیت می کنند و همچنین کارآموزی تحت نظارت در این مؤسسات، اشتغال فارغ التحصیلان این آکادمی ها را تسهیل می نماید. کار کردن بر روی پروژه های عملی و کارهای تجربی و همچنین کارآموزی اجباری حرفه ای که در زمینه های فنی برای آموزش دانشجویان در نظر گرفته شده، زمینه اشتغال آسانتر فارغ التحصیلان کالج را فراهم می کند. با مطابقت گرایشهای تحصیلی نیازهای روز بخش صنعت، تجربه کاری این فارغ التحصیلان نیز حاصل می شود.با سهمی که تمامی گروههای حرفه ای نامبرده امروزه در چهار چوب تحصیلات دانشگاهی در زمینه آموزش عملی در حوزه مؤسسات درمانی و دیگر گرایشهای مربوط به بهداشت ایفا می کنند، تبدیل دانش نظری آنان به تجربه شغلی و از این طریق ورودشان به دنیای کار ممکن خواهد شد.

گستردگی جغرافیایی مراکز آموزش عالی

از نقطه نظر تاریخی و قدمت دانشگاهها در اتریش، در وین و گراتس متمرکز شده‌اند. در پنج دانشگاه علمی و سه دانشگاه هنر موجود در پایتخت به استثنای چند مورد جزئی کلیة رشته‌های علمی و هنری ارائه می‌شودکه بیش از یک سوم رشته‌های دایر شده می‌شود. براساس رشته‌های ارائه شده و از نظر گستردگی به ترتیب: شهرهای گراتس، سالزبورگ، اینسبروک، لینتس و کلاگن‌فورت یعنی 7 مرکز ایالت از کلیة 9 مرکز ایالت مراکز دانشگاهی به حساب می‌آیند. ارائه و وجود مدارس عالی تخصصی و دوره‌های تحصیلی آن از دانشگاهها گسترده تر و محلی‌تر است.

آمار تحصیلی

تعداد رسمی داشجویان اتریشی پذیرفته شده در دانشگاههای کشور، تا آغاز دهة 90  افزایش یافت و از آن زمان اندکی تنزل یافته است. در ترم زمستانی 2001/2000 تعداد 19117 نفر تحصیلات خود را در یکی از دانشگاههای علمی آغاز کردند. بیشترین استقبال از رشته های ادبیات و علوم طبیعی ( 11277 نفر )، علوم اجتماعی و اقتصادی ( 6175 نفر )، رشته های فنی (4000 نفر )، رشته های حقوق 2348 نفر ) صورت گرفته است. در ترم زمستانی 2001/2000 همچنین 805 نفر در شش دانشگاه هنر مشغول به تحصیل شدند که 59 در صد از این جمعیت از خارج آمده بودند. مجموع تعداد دانشجویان از سال 1970 تقریباً چهار برابر شده است. در ترم زمستانی 2001/2000 در دانشگاههای علمی در مجموع تعداد 234728 دانشجو ثبت نام کردند که از این تعداد 32580 نفر خارجی بوده اند. 221532 نفر (4/94% ) از دانشجویان دانشگاهها دانشجویان عادی و 13292 نفر (5/5 درصد ) دانشجویان خاص بوده اند. درصد زنان از کل دانشجویان 2/51  درصد بوده است. در همین ترم تعداد 6537 نفر در دانشگاههای هنر و تعداد 11700 نفر در مدارس عالی تخصصی ثبت نام کردند. با مقایسة تعداد دانشجویان اتریشی نسبت به جمعیت ساکنین بین 18 تا 26 سال، در صد دانشجویان از این جمعیت رقم 29%  را نشان میدهد. این رقم در طی 20 سال گذشته بصورت مداوم در حدود 10 درصد رشد داشته است. از شرکت کنندگان در کلاسهای درس دانشگاهها ( دانشجویان اتریشی ) در حدود 93% در سنین بین 18 تا 25 سال بوده اند. یکی از اثرات بلند مدت رقم بالای ورود به مدارس عالی در سالهای گذشته رشد تعداد فارغ التحصیلان بوده است. نسبت به بالاترین رقم سال تحصیلی 97-1996  تعداد نخستین و دومین سری فارغ التحصیلان در سال تحصیلی 2000 با رقمی معادل 14933  اندکی تنزل یافته است و از اوایل دهة هشتاد سهم زنان از تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهها رفته رفته افزایش یافته است. در حالیکه سهم زنان فارغ التحصیل در بین سالهای 1980 و 1983 رقم 34%  را نشان میداد، این رقم تا سال تحصیلی 2000/1999 به رقم تقریبی 9/47%  افزایش یافت. بطور میانگین دانشجویان دورة تحصیلی خود را در 14 ترم به اتمام رسانده و فارغ التحصیل می شوند. در اصل دورة تحصیل در دانشگاهها بصورت قانونی بین 4 تا 5 ترم پیش بینی و تنظیم شده است. تنها 8/4%  از دانشجویان تحصیلات خود را در مدت زمان پیش بینی شده به اتمام میرسانند.

تعداد فارغ التحصیلان دانشگاههای  هنر در مجموع ثابت بوده است. در سال تحصیلی 2000/1999 در مجموع 701 دانشجو تحصیلات هنری خود را به پایان رساندند. بخشی از دانشحویان در حین تحصیل بخاطر شاغل بودن به درآمد شخصی متکی هستند. بیش از یک سوم فارغ التحصیلان سال تحصیلی 98/1997 در حین تحصیل بصورت مداوم شاغل بوده اند و 35%  باقی مانده بیشتر در ایام تعطیلات شاغل بوده اند.درصد تحصیلات عالی در میان شاغلان در اتریش 2/7 در صد است ( شاغلان دارای مدارک مدارس عالی نسبت به کل شاغلان )

فارغ التحصیلان دانشگاهها با مسئله و مشکل روز افزون اشتغال مواجه هستند. تعداد فارغ التحصیلان بیکار ثبت شده در مرکز خدمات بازار کار در دهه های گذشته تا سال 97/1996  رو به رشد بود و از آن زمان اندکی از آن کاسته شده است. در مارس سال 2001 تعداد فارغ التحصیلان جویای کار 4020 نفر اعلام گردید.سهم افراد بالای 50سال از این تعداد از تاریخ مارس 1998 کمتر شده است.

نرخ آکادمیهای آموزشی طی سال 2000/1999

آکادمی علوم تربیتی

تعداد مؤسسات: 14، تعداد دانشجویان: 10202

آکادمی علوم تربیتی حرفه ای و شغلی

تعداد مؤسسات: 4، تعداد دانشحویان : 1205

آکادمی آموزشی زراعت و جنگلداری

تعداد مؤسسات: 1، تعداد دانشحویان: 82

آکادمی آموزشی مذهبی

تعداد مؤسسات: 9، تعداد دانشجویان: 806

آکادمی مشاغل خدمات اجتماعی

تعداد مؤسسات: 13، تعداد دانشجویان: 1225

 کالج های فنی- حرفه ای

58 کلاس (53 دولتی و 5 خصوصی )، 1340 دانشجو

 کالج های بازرگانی

23 کلاس، 482 دانشجو

 کالج های مد و صنعت پوشاک

7 کلاس ( 6 دولتی و 1 خصوصی )، 117 دانشجو

کالج های توریسم

27 کلاس، 729 دانشجو

http://www.iranculture.org/research/edupol/countries.php?c=austria&s=4-6#top